برداشت از «نقش ملي» و تأثير آن در تحول سياست خارجي ايران (مطالعه چشم‌انداز بيست‌ساله كشور)

يكي از رويكردهاي موفق در بررسي سياست خارجي «برداشت از نقش ملي» است. در تعريف نقش ملي مي­توان گفت: فهم تصميم­گيران سياست خارجي از انواع كلي تصميم­گيري، تعهدات، قوانين و جهت­گيري­هاي مناسب براي كشورشان كه بايستي اتخاذ و اجرا كنند. اين فهم، اصل راهنماي آن­­ها از جهت­گيري­ها و كاركردهاي مناسب كشورشان در محيط بين ­المللي است و در نتيجه عاملي مهم در موفقيت يا عدم موفقيت سياست خارجي كشورشان است. مسئله اصلي و سؤال تحقيق اين است: تعاريفي كه حاكمان سياسي از «نقش ملي» دارند چه تأثيري در تحول و در نتيجه چه نقشي در موفقيت يا عدم موفقيت سياست خارجي و در نتيجه در دستيابي به اهداف ملي مانند توسعه­يافتگي دارد؟ مقاله حاضر استدلال مي ­كند كه افراد، تصميم­گيرندگان سياست خارجي هستند و تصميمات خود را براساس برداشتي كه از نقش كشورشان در جهان دارند به نام دولت اتخاذ مي­كند. سياست­گذاران اين برداشت­ها را به عنوان اصول راهنماي تصميم­هاي سياست خارجي مي­دانند و در نتيجه در صورت عدم اجماع نظر نخبگان سياسي و تشتت در تعريف «نقش ملي» منجر به عقب­ماندگي از اهداف ملي مي­شود.