ارزيابي چالش‌هاي خوردگي و رسوب‌گذاري پيش روي طرح‌هاي توسعه آبياري تحت فشار، مطالعه موردي: آبخوان شهربابك

در اغلب مناطق كويري ايران، آب¬هاي زيرزميني به¬عنوان منبع اصلي تأمين آب براي اهداف كشاورزي مي باشند كه در اثر اضافه برداشت¬ها و هجوم و تداخل جبهه¬هاي آب شور و شيرين، كيفيت اين آب¬ها نيز به-صورت فزاينده¬اي كاهش يافته است. اين امر سبب شده است تا طرح¬هاي توسعه¬اي مختلف آبياري تحت فشار با چالش¬هاي اساسي همچون گرفتگي، رسوب¬گذاري املاح و خوردگي ادوات و ابزارها روبرو شوند. در اين مقاله با استفاده از شاخص¬هاي لانژيلر، رايزنر، پوركوريوس، نفوذپذيري و روش ويلكاكس و نمونه¬هاي آب¬38 چاه واقع در آبخوان دشت شهربابك چالش¬هاي پيش¬روي طرح¬هاي توسعه آبياري در منطقه تعيين گرديد. بر اساس نقشه پهنه¬بندي دشت از نظر طبقه¬بندي ويلكاكس، فقط وسعت محدودي از پهنه شرقي دشت در طبقه C3S1 قرار گرفت و اكثر آب¬هاي اين آبخوان در طبقات C4S1 و C4S2 قرار گرفتند كه اين امر وضعيت بد آب از نظر شوري و محدوديت كاربرد آن در كشاورزي و آبياري قطره¬اي را نشان مي¬دهد. بالا بودن مقادير يون¬هاي كلر و سولفات حاكي از خورندگي زياد و عدم قابليت استفاده در آبياري باراني و بالا بودن يون سديم و شاخص نفوذپذيري بيانگركاهش نفوذپذيري خاك به دليل كاربرد اين آب بود. بر اساس نتايج، شاخص لانژيلر براي همه چاه¬ها (100%) منفي بود، شاخص رايزنر در همه چاه¬ها بيشتر از 7 بدست آمد. شاخص خوردگي در همه چاه¬ها كمتر از 10 بود و شاخص پوركوريوس نيز براي همه چاه¬ها بيشتر از 6 بود. اين نتايج نشان دهنده غلبه خورندگي در آب-هاي زيرزميني اين منطقه مي¬باشد.