سنجش ميزان فلزات سنگين (سرب، كادميوم، جيوه و ارسنيك) در شير خام مصرفي و محصولات لبني برخي كارخانجات استان مازندران در سال 1396

وجود فلزات سنگين و انتقال انها از مواد غذايي به انسان مي تواند ضمن تهديد سلامت و بهداشت عمومي از طريق تجمع آنها در بافتهاي بدن موجبات بروز بيماريهاي سخت در انسان را فراهم اورد . با توجه به ميزان مصرف شير و محصولات لبني به عنوان يك غذاي كامل بالاخص در كودكان ، عدم وجود اين عناصر در محصولات لبني حائز اهميت است .اگرچه وفق استاندارد هاي بين المللي حد مجازي براي اين عناصر تعريف شده است اما توليد كنندگان ترجيح مي دهند تا براي حفظ امنيت غذايي محصولات توليدي ، از مواد اوليه اي استفاده كنند كه مقدار اين فلزات سنگين در آنها صفر يا كمتر ا حد مجاز باشد. لذا اگاهي از ميزان فلزات سنگين در منابع شير خام و محصولات توليدي مي تواند توليد كنندگان را در برنامه ريزي ها و حضور در بازار تجارت راهنمايي كند. در اين مطالعه شير خشك و پنير توليدي برخي كارخانجات استان مازندران در سال 1396 مورد سنجش قرار گرفت. در اين مطالعه تحقيقي نمونه هاي تصادفي به تعداد 96 نمونه از تانك حمل شير خام و پنير و شير خشك توليدي كارخانجات لبني به روش استاندارد اخذ گرديد. نمونه هاي شير خام كه از نقاط مختلف كشور به كارخانجات واصل ميشدند و نيز نمونه هاي محصولات لبني به ازمايشگاه معتبر و معتمد منتقل و به روش كروماتوگرافي مايع HPLC مورد سنجش ميزان فلزات سنگين (جيوه، سرب، كادميوم و ارسنيك ) قرار گرفت. نتايج حاصله مورد تجزيه وتحليل قرار گرفت و مشخص شد ميانگين جيوه در پنير ( 907/0 ppb ) بالاتر از ميزان جيوه در شير خام(365/0 0ppb ) مورد سنجش بوده است اگر چه ميزان فلزات سنجش شده در شيرهاي خام دريافتي و محصولات لبني در حد كمتر از MRL مي باشند .بيشترين ميزان كادميوم هم مربوط به شير خشك با مقدار 176/6ppb بوده است. با توجه به اينكه منابع تامين مواد اوليه كارخانه (شير خام) متفاوت بوده و از سراسر كشور تهيه مي شود امكان بيان دقيق علت وجود فلزات سنگين در شيرخام مشكل مي باشد و لازم است مطالعات جامعي در خصوص ميزان آلودگي و مقدار فلزات سنگين در منابع تامين آب ، خوراك دامداري ها و وسايل حمل و نقل صورت گيرد.همچنين با توجه به احتمال آلودگي محصولات لبني به فلزات سنگين در طي فرايند فراوري شير ، طراحي برنامه هاي پايش ميزان فلزات سنگين و رديابي انها در كارخانجات لبني ضروري است و لازم است تا در دستور كار برنامه ريزان كنترل كيفي و سازمانهاي نظرتي قرا گيرد.