تأثير غلظت، نوع حلال و روش‌هاي عصاره گيري بر خواص عصاره‌هاي مختلف گوجه‌فرنگي

تفاله گوجه‌فرنگي سالانه در مقادير زيادي در سراسر دنيا توسط كارخانه‌هاي توليد انواع محصولات گوجه‌فرنگي (نظير رب، سس، انواع دسرها، سالادها و غيره) به‌عنوان پسماند توليد مي‌شود. اين ماده علاوه بر داشتن انواع اسيدهاي آمينه ضروري، اسيدهاي چرب و مواد معدني به‌عنوان يك منبع غني از آنتي‌اكسيدان به دليل وجود تركيباتي نظير فلاونوئيدها، ليكوپن، اسيد آسكوربيك و اسيدهاي فنوليك مطرح مي‌باشد. هدف از اين پژوهش انتخاب بهترين روش و حلال در مؤثرترين غلظت براي استخراج تركيبات فنولي موجود در تفاله گوجه‌فرنگي به كمك حلال‌هاي استون (50%-100%)، اتانول (50%-100%)، متانول (50%-100%)، آب سرد (آب مقطر با دماي محيط) و آب گرم (آب مقطر با دماي جوش) و با استفاده از سه روش استخراج غوطه‌وري، امواج فراصوت و روش تركيبي (غوطه‌وري و امواج فراصوت) بوده است. مقدار كل تركيبات فنلي عصاره‌ها به كمك روش سينگلتون و همكاران اندازه‌گيري و فعاليت آنتي‌اكسيداني آن‌ها با روش ميزان مهار راديكال‌هاي آزاد بررسي شدند و با آنتي‌اكسيدان سنتزي BHT مقايسه گرديد. عصاره آب سرد به‌دست‌آمده به روش التراسونيك بيشترين ميزان تركيبات فنلي (86/5 ميلي‌گرم معادل گاليك اسيد در هرگرم عصاره) و عصاره اتانولي 50% به‌دست‌آمده بيشترين ميزان مهار راديكال‌هاي آزاد (4/92%) را دارا بود. قدرت آنتي‌اكسيداني سنتزي BHT به‌طور معني‌داري (P 0.05) بيشتر از ساير عصاره‌ها بود. اگرچه عصاره آب سرد با روش التراسونيك بيشترين ميزان فنل را دارا بود اما ميزان تركيبات فنلي عصاره اتانول 50% به‌دست‌آمده به روش التراسونيك نيز قابل‌توجه بود (77/5 ميلي‌گرم معادل گاليك اسيد در گرم عصاره) و در آزمون ميزان كل تركيبات فنلي اختلاف معني‌داري بين اين دو عصاره مشاهده نشد (P 0.05). به‌طوركلي در اين پژوهش نشان داده شد كه عصاره اتانول 50% و متانول 50% تفاله گوجه‌فرنگي به‌دست‌آمده به روش التراسونيك را مي‌توان به‌عنوان يك منبع آنتي‌اكسيداني طبيعي دانست.