تعيين الگوي گشت زراعي با تاكيد بر كشاورزي پايدار در اراضي زير سد مشهد

كشاورزي، فعاليتي است كه همواره تحت تأثير عوامل طبيعي همچون سيل، خشك‌سالي، حمله آفت‌ها و مانند آن قرار دارد، از سوي ديگر، عوامل گوناگوني چون قيمتها، تغيير عملكرد و هزينه‌ها نيز همراه با عوامل طبيعي موجب بروز ريسك و نبود حتميت در اين فعاليت مي‎شود؛ بنابراين تصميم‌گيري در چنين شرايطي نياز به ابزارهاي مناسب و كارا براي منظور كردن عوامل پيشگفته در طراحي نظام‌هاي زراعي دارد الگوهاي گوناگوني در دهه‌هاي اخير پديد آمده و توسعه‌يافته كه در آن‌ها سعي شده است تا ريسك در تصميم‌گيري‌ها دخالت داده شود. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﺯﺭﺍﻋﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰﻡ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺟﺎﻣﻊ ﻭ يكپارچه‌اي ﺍﺯ ﺩﻳﻨﺎﻣﻴﺴﻢ ﺣﺎﻛﻢ ﻭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺗﻨﮕﺎﺗﻨـﮓ ﺍﺑﻌـﺎﺩ ﻣﺤﻴﻄـﻲ، ﺍﻗﺘـﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺁﻧ‌‌‌ﻬﺎﺳﺖ. بهينه‌سازي ﺗﺨﺼﻴﺺ ﻭ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ بهره‌وري ﻣﺼﺮﻑ ﺁﺏ ﺩﺭ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺯﺭﺍﻋﻲ، ﻋﻼﻭﻩ ﺑﺮ ﺑﻬﺒﻮﺩ ﻭﺿﻌﻴﺖ ﭘﺎﻳﺪﺍﺭﻱ ﻭ ﺣﻔﺎﻇـﺖ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺁﺏ ﻭ ﺧﺎﻙ، ﻛﺎﻫﺶ خسارت‌هاي ﺍﻗﺘﺼﺎﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺭﺍ ﻧﻴﺰ ﺩﺭ ﭘﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﺍﺷﺖ. ﺷﻤﺎﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ مدل‌هاي برنامه‌ريزي ﺭﻳﺎﺿـﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻭ ﺍﺭﺯﻳﺎﺑﻲ ﺟﻮﺍﻧﺐ ﻣﺨﺘﻠﻒ برنامه‌ريزي ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎﻱ ﺯﺭﺍﻋﻲ ﺩﺭ دهه‌هاي ﺍﺧﻴﺮ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪﺍ كرده‌اند. در اين پژوهش از الگوي برنامه‌ريزي ريسكي همچون موتاد استفاده شده است همچنين مقايسة الگوي كشت فعلي با الگوي بهينه كشت در شرايط ريسك انجام شده است. داده‌هاي اين تحقيق مربوط به بخش كشاورزي، دورة مورد مطالعه 6 سال از سال 1389 تا 1396 و منطقه مورد بررسي شهرستان مشهد مركز استان خراسان رضوي مي‌باشد. در اين پروژه از بسته نرم‌افزاري WINQSB استفاده شده است. محصولات مورد بررسي شامل گندم آبي، جو آبي، چغندرقند، پياز آبي و گوجه‌فرنگي آبي است. نتايج به دست آمده نشان داد كه پياز آبي در سيستم برنامه‌ريزي بازه‌اي چند هدفه و فازي و همچنين در شرايط ريسك سطح زير كشت آن به ميزان قابل‌توجهي افزايش مي‌يابد. در حالي كه سطح زير كشت گوجه‌فرنگي در شرايط ريسك كاهش مي‌يابد كه اين مطلب به دليل محدوديت نيروي كار، نياز فراوان به آب و بالا بودن هزينه آبياري مي‌باشد.