گذار از فلسفه كنش تا فلسفه دانشگاه (درآمدي بر برنامهريزي آموزشي بومي)

نيازسنجي اساسي‌ترين عنصر براي بومي‌سازي در فرايند برنامه‌ريزي درسي است. كنش با نياز آغاز مي‌شود، و درپي نياز است كه كنش رخ مي‌دهد. نهاد اجتماعي، در معنايي عام كاركردي، هويتي اجتماعي است كه براي رفع نيازهاي افراد بوجود آمده است و در راستاي تحقق نيازهاي انساني وظايف آن تعريف مي‌شود. براي شكل‌گيري هويت برنامه‌ريزي لزوماً مفاهيم مرتبط با آن كه عبارتند از نياز، كنش و نهاد بايد تعريف خود را بيابند. برنامه‌ريزي مفهومي وابسته به تعريف ما از هويات يا مفاهيم سه‌گانه است. و خود بخشي از عنصر دوم، يعني كنش است. در اينصورت سه مرحله اساسي كه در برنامه‌ريزي ويژگي بنيادين دارند، 1) نيازسنجي 2) تعريف كنش كنش‌گران هدف برنامه‌ريزي درسي (اعم از معلمين و متعليمن و مجريان نهادي)؛ اگر بخواهيم جايگاه برنامه ريزي درسي را در اين سه‌گانه برنامه‌ريزي درسي كنش مجريان نهادي در سطوح عالي اجتماعي است 3) تعريف نهاد مربوطه در برنامه‌ريزي درسي (اعم از مدرسه، دانشگاه يا حوزه). تا ما در مرحله نيازسنجي نتوانيم سلسله مراتبي از نيازهاي فردي و اجتماعي كلان را تشخيص دهيم نمي‌توانيم دركي از نحوه كنشي كه بايد انجام داده شود داشته باشيم، در مرحله بعد كنشهاي اجتماعي به جهت هويت اجتماعي كه دارند، لزوماً بايد درون نهاد شكل بگيرد. با اين وصف تا ما تعريفي از دانشگاه و بطور كلي نهاد آموزشي كلان در سطح كشور نداشته باشيم نمي‌توانيم برنامه‌ريزي آموزشي داشته باشيم. اگر ما بتوانيم به‌واسطه عبور از مرحله نيازسنجي به تعريفي از دانشگاه برسيم مهمترين قدم را در برنامه‌ريزي آموزشي بومي برداشته‌ايم. پيدا كردن مسير استاندارد براي رسيدن به اين مدل از راه بررسي عناصر اصلي در فلسفه كنش مي‌گذرد. چرا كه فلسفه كنش عناصر اصلي يك كنش چه در سطح فردي و چه نهادي را در اختيار ما مي‌نهد و بدين ترتيب اصول برنامه‌ريزي در سطح جهاني و سطح بومي معناي خود را پيدا خواهند كرد.