تأثير كلام وحي در ديوان خاقاني

فهم اشارات،تلميحات،اقتباس و بخصوص اصطلاحات علمي،عقلي و عرفاني منجر به دريافت ظرايف و دقايق متون ادبي و در نتيجه التذاذ ادبي مي شود. خاقاني يكي از بزرگترين قصيده سراياني است كه از طبعي روان،انديشه اي توانا،اطلاعات فرهنگي وسيع و همه جانبه و استعدادي سرشار برخوردار است.او مردي است استوار با عزّت نفس و همّت بلند كه در عين گرفتاري و سختي بردبار است و كمتر براي خوش آمد كسي سر و قد را چون ماه مي خماند. ديوان خاقاني سرشار از اشارات، تلميحات ، اقتباس ، آيات و قصص قرآني ، پيامبران ، تفسير ، احاديث ، فقه، روايات اسلامي ، رجال ، اساطير ، اصطلاحات موسيقي ، تضمين ، كنايه و ارسال المثل و...است. همچنين داراي تركيبات،تشبيهات،و استعارات فراوان است كه احاطه ي او بر تمام علوم و فنون دانش ادبي نسبت به معاصران او از اهميت خاصي برخوردار است. ديوان خاقاني،تحفه العراقين و نام هاي او پر از نكات انتقادي است.زندگيش در سختي و اندوه مي گذرد و فريادش از بخت بد است كه خود را در غرقاب غم گرفتار مي بيند و فلك را با خويشتن دشمن روي و شادي و خوشي را از آن نامردان و خوار مايگاني مي بيند كه در هواي كمري،كمرها گشاده و در آرزوي مقامي،بر دو پا نشسته اند. خداي را سپاس مي گويد كه فضل خود را شامل حالش كرده و اورا از دانش و دين برخورداري داده است.مال و جاه در پيش چشمش حقير است و بخشش پروردگار در نظرش عزيز.ترديدي در بخشايش يزداني نداردو با اعتماد به حق از درگاه ملوك تبري مي جويد. در اين مقاله به تأثير آيات قرآن در ديوان خاقاني پرداخته شده است.