غربال خانواده‌هاي نيمه‌خواهري تتراپلوئيد جغندرقند از نظر مقاومت به بيماري ريزومانيا

ﺑﻴﻤﺎري رﻳﺰوﻣﺎﻧﻴﺎ بيشترين خسارت را در زراعت چغندرقند دارد و تنها روش مديريت آن استفاده از ارقام مقاوم است. شناسايي پايه‌هاي مقاوم و با ويژگي‌هاي مناسب كمي و كيفي تأثير بسزائي در معرفي ارقام دارد. ﻫﺪف از اﺟﺮاي اﻳﻦ ﭘﺮوژه ارزيابي خانواده‌هاي نيمه‌خواهري تتراپلوئيد جديد از نظر مقاومت به ريزومانيا و بررسي ويژگي‌هاي كيفي آنها جهت انتخاب خانواده‌هاي برتر به عنوان گرده‌افشان بود. در سال 1393 تعداد 36 خانواده نيمه‌خواهري تتراپلوئيد حاصل از دو جمعيت تتراپلوئيد مقاوم به ريزومانيا ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺎوم و ﺣﺴﺎس در مزرعه‌ي آلوده به ريزومانيا ايستگاه زرقان مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي فارس ارزيابي ‌شدند. آزﻣـﺎﻳﺶ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﭼﻬﺎر ﺗﻜﺮار اﺟﺮا شد و ﻫﺮ ﻛﺮت ﺷﺎﻣﻞ ردﻳﻔﻲ ﺑﻪ ﻃﻮل پنج ﻣﺘﺮ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ردﻳﻒ 50 ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ ﺑﻮد. تعداد بوته پس از استقرار شمارش شده، تعداد بوته زمان برداشت و شاخص آلودگي و مقدار قند اندازه‌گيري و يادداشت‌برداري شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين ژنوتيپ‌هاي مورد ارزيابي از نظر بوته‌هاي از بين‌رفته، شاخص بيماري و مقدار قند وجود داشت. به منظور گزينش برترين ژنوتيپ‌ها از تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي و نمايش گرافيكي باي‌پلات استفاده شد. نتايج تجزيه به مؤلفه‌هاي اصلي نشان داد كه بوته‌هاي ازبين‌رفته و شاخص بيماري با يكديگر همبستگي مثبت و بالايي دارند و با صفت مقدار قند نيز رابطه‌ همبستگي ندارند. با توجه به اين صفات و هم‌چنين نمودار چند متغيره باي‌پلات شش ژنوتيپ (HSF-641، HSF-652، HSF-653، HSF-654، HSF-656 و HSF-657) جهت ادامه برنامه به‌نژادي مقاومت به ريزومانيا انتخاب گرديدند.