بررسي تنوع صفات مورفولوژيكي در كلكسيون گونه Aegilops triuncialis ايران

به منظور بررسي تنوع ژنتيكي گونهAe.triuncialis ايران، تعداد 215 نمونه آژيلوپس كه از مناطق جغرافيايي مختلف در شمال غرب ايران جمع آوري شده بودند، در مزرعه تحقيقاتي بانك ژن گياهي ملي ايران در قالب يك طرح مشاهده‌اي اگمنت در بلوك‌هايي به طول 20 كرت و در هر بلوك 3 نمونه شاهد از گونه‌هاي Ae.triuncialis،Ae.columnaris و Ae.biuncialis كشت شدند. صفات مورفولوژيكي مطابق دستورالعمل ديسكريپتور موسسه بين المللي تنوع زيستي مورد ارزيابي قرار گرفتند. ضريب تغييرات فنوتيپي و شاخص تنوع فنوتيپي شانون به عنوان معيارهايي از تنوع ژنتيكي براساس صفات كمي و كيفي محاسبه شدند. نتايج نشان داد كه اين جامعه از تنوع بالايي برخوردار است. از آن ميان صفات قطر ساقه و طول دانه بالاترين تنوع و صفات تاريخ رسيدن، عرض گره‌هاي محور سنبله، تعداد سنبلچه در سنبله و عرض گلوم سنبلچه كمترين تنوع را نشان دادند. همچنين ميزان شاخص شانون نسبي در صفات رنگ پرچم، بافت دانه و كرك گلوم به عنوان بالاترين تنوع و در صفات رنگ گلوم و رنگ دانه به عنوان پايين‌ترين تنوع مشاهده شد. در استان‌هاي زنجان و آذربايجان غربي بالاترين تنوع ضريب تغييرات فنوتيپي و در استان‌هاي اردبيل و آذربايجان شرقي پايين‌ترين تنوع ضريب تغييرات فنوتيپي مشاهده شد. با استفاده از تجزيه خوشه‌اي، براساس صفات مورفولوژيك، نمونه‌ها به دو گروه تقسيم شدند، گروه اول نمونه‌هاي جمع آوري شده از استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي و زنجان و گروه دوم نمونه‌هاي استان اردبيل را شامل شد.