برنج هوازي: فرصتي در كاهش مصرف آب در توليد برنج در شرايط بحران كمبود آب در ايران

امروزه تأمين آب جهت كشت محصولات زراعي از جمله برنج در شرايط تغيير اقليم به چالش اصلي در توليد اين محصولات در جهان از جمله ايران محسوب مي‌شود. از آنجا كه سيستم كشت برنج در ايران مبتني بر بكارگيري ارقام برنج با آبياري پيوسته و غرقابي است از يك سو، بروز و تداوم كم‌آبي و خشكسالي در طي ساليان اخير در استان‌هاي برنج‌خيز كشور از سوي ديگر، ضرورت توجه به تغيير در توسعه سيستم مناسبي از كشت برنج در مناطق تحت بحران و يا در معرض خطر در جهت كاهش معني‌دار در مصرف آب و توليد برنج اجتناب ناپذير شده است. از اين‌رو امكان تغيير سيستم كشت برنج از شرايط آبياري پيوسته و غرقابي به هوازي با معرفي دسته‌اي خاص از ژنوتيپ‌هاي برنج به نام برنج هوازي بوجود آمد. كشت اين دسته از ارقام برنج به صورت مستقيم، بذر خشك، در بستر خاك خشك غير غرقاب و به‌خوبي زه‌كشي شده، گلخراب نشده و غير اشباع انجام مي‌شود و در عين حال عملكرد دانه مطلوبي نيز توليد ‌مي‌نمايد. با توسعه اين سيستم كشت در كشور، توليد برنج و پايداري آن حفظ خواهد شد. در نتيجه مطالعات ساليان اخير، ارقام متنوعي از برنج هوازي با مصرف ميزان آب كمتر از 50 درصد در مقايسه با روش مرسوم آبياري و عملكرد دانه تا حدود 11 تن در هكتار اصلاح و معرفي شدند كه با موفقيت در سطح وسيع در حال كشت و كار هستند. در ايران نيز اين مطالعات از اواسط دهه 1380 در جهت امكان كشت و كار ژنوتيپ‌هاي برنج هوازي در شرايط كشت هوازي شروع گرديد. نتايج نشان داده است كه اين دسته از ژنوتيپ‌ها ضمن آنكه عملكرد مناسبي داشتند، امكان تغيير در الگوي كشت از غرقابي به هوازي در مناطق در معرض خطر كم‌آبي و خشكسالي و حفظ توليد برنج در شرايط بحران آبي وجود دارد.