مرز و مرزباني در ادبيات ايران

مرز يكي از مفاهيم اساسي و مهم در جغرافياي سياسي است؛ اما امروزه بحث¬هاي زيادي درباره از ميان رفتن و بي-اهميت شدن مرز در عصر جهاني شدن وجود دارد. همچنين مفهوم مرز در برگيرنده واحدهاي سياسي- جغرافيايي مستقل است كه برجسته¬ترين تقسيم¬بندي جهان كنوني را شكل مي¬دهند و هم¬زمان با شكل¬گيري سياسي ايران در دوره هخامنشيان واقعيت پيدا كرد. عدم توجه به مفاهيم سرزميني و مرزهاي سياسي بعد از ظهور اسلام، نظام كشور را در ايران بر هم زد. شاعران فارسي زبان، شاهد تاخت و تاز، ناامني و فراز و فرود حكومت¬ها بوده¬اند. از اين رو با توجه به منابع كهن ايراني و آيين كشورداري دوره¬هاي مختلف به خلق اشعار پرداخته¬ و حس وطن¬پرستي خود را در اين آثار نشان داده¬اند. يكي از مفاهيم سرزميني منعكس شده در اشعار و به طور كلي ادبيات ايرا، مفهوم مرز و مرزباني است. ما در اين پژوهش برآنيم تا با مطالعه ادبيات گذشته ايران، به شناخت واژه و مفهوم مرز و مرزباني، تبيين كاربردهاي آن، معادلات و رويدادهاي مربوط به آن بپردازيم. در اين مقاله نشان داده مي¬شود كه ادبيات اين مرز و بوم، اسناد آشنايي ايرانيان با مفاهيم كشور و مرز در دوران باستاني و قرن¬ها پيش از آن است.