زمان در حكمت ارسطو و ابن سينا

زمان يكي از مسائل كهن فلسفي است كه از آغاز تفكر فلسفي مورد توجه فيلسوفان قرار داشته و تبيين وتعريف آن از معضلات و مسائل مهم به شمار مي رفته است. ارسطو و ابن سينا از فيلسوفان بزرگي هستند كه با تفكر و شيوه خاص تفكر فلسفي خود به اين مسئله پرداخته اند. اين مقاله كوشيده است با بررسي منابع موجود و با روش كتابخانه اي به مسئله تبيين زمان از نظر اين دو فيلسوف بپردازد و نكات مشترك و مورد اختلاف اين دو را بيان ومقايسه كند. ارسطو معتقداست وجود حركت، دليل بروجود زمان است و اگر ما حركت را ادراك نكنيم، زمان را ادراك نخواهيم كرد و هر چند زمان، عين حركت نيست، ولي از حركت نيز جدا نيست، يعني بدون حركت،‌ زمان نخواهد بود. از نظر ابن سينا انسان با التفات به وجدان، انديشه و عقل درمي‌يابد كه وجود زمان امري بديهي وواقعي است نه موهوم، و براهين اقامه شده بر وجود زمان، صرفاً تنبيه و آگاهي بر وجود زمان هستند، وي زمان را واقعيت عرضي ـ نه جوهري ـ مي‌داند كه وابسته به موضوع حركت و حركت است، وي عامل اندازه‌گيري تجدد دائمي حركت را زمان مي نامد.