بررسي نقش عبادت در شكل‌گيري هنر مسلمين (مطالعه موردي مسجد جامع يزد)

در گستره فرهنگي پس از اسلام، هنر اسلامي نيز چون شاني از شئون فرهنگ و تمدن اسلامي از فيض حقيقت اسلام بهره مند شد و با بهره گيري از حالات، رفتار و تعلقات مسلمانان شكل گرفت. هنرمندان مسلمان آموختند، همان گونه كه خدا پيامش را در قالب زيباترين و كامل ترين اشكال هنري تنزيل فرموده است، هنر نيز يكي از اركان معجزه خداوند است، از اين رو سعي نمودند از اصول و اعتقادات اسلامي در آثار خود بهره گرفته و با استفاده از سرشت معنوي، هنري را ارائه دهند كه زير بنا و خمير مايه اش از امور عبادي و اعتقادي آنها شكل مي گيرد و در حد توان آثارشان را به درجه اي از مقبوليت و شايستگي برسانند. هنرمندان مسلمان براي نظم دهي به فضاها سعي نمودند مكان¬هايي ايجاد كنند كه كلام خداوند در آنها منعكس شود و و انسان با قرارگيري در آن فضاهاي قدسي كه متناسب و هماهنگ با نيازها و ابعاد انساني او است از فضاي مادي به بعد مابعد الطبيعي خود عروج كند. مقاله حاضر با روش توصيفي- تحليلي به بررسي نقش عبادت در شكل گيري هنر مسلمين به عنوان يكي از شاخص هاي مطرح در آثار هنري مسلمانان پرداخته است. اين نقش در بناي مسجد جامع يزد كه از جمله شاخص ترين الگوهاي تبلور كالبدي مملو از عشق و عقايد مذهبي هنرمندان مسلمان است مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نتايج بررسي انجام شده نشانگر اين امر است كه هنرمندان مسلمان با روحيه و نيتي پاك براي انجام عملي عبادت گونه به ايجاد اثر همت گمارده و ان را با ياد و قرب الهي و بهره وري از نهايت استادي و نبوغ خود همراه نموده اند. آنان به خوبي راز و اصل و هدف از خلقت زا كه عبادت است، دريافته اند و عمل خود را با ايمان همراه نموده تا آثارشان از عالي ترين محتوا بهره برده و به همراه بهره و رضايت ساير مسلمانان مورد قبول و پذيراي خداوند متعال باشد.