جايگاه انرژي در اقتصاد مقاومتي: قابليت‌ها و فرصت‌ها

نفت و گاز به عنوان مهمترين منبع توليد ثروت و قدرت كشورها –چه توليدكننده و چه مصرف كننده- شناخته مي شود و نقش مهمي را در اقتصاد سياسي كشورهاي توليد كننده بازي مي كند. اين امر باعث شد كه كشورهاي توليد كننده انرژي پايه و اساس درآمد خودشان را بر منبعي قرار دهند كه به شدت توسط قدرتهاي بيروني كنترل مي شود. اكتفا به درآمدهاي حاصل از آن باعث شده است كه اقتصاد اين كشورها به تبع تحولات نفتي دچار نوسان شود. عملكرد اين چنيني انرژي و بالاخص نفت سبب شد كه جمهوري اسلامي ايران اقتصاد مقاومتي را براي پايان دادن به اين عملكرد منفي در دستور كار قرار دهد. گفتماني كه بر توانمندي داخلي يا بر اقتصاد درون زا براي پيشرفت كشور اعتقاد دارد. نوشتار حاضر هم در پي پاسخ گويي به اين پرسش اصلي است كه انرژي به عنوان يك منبع توليد درآمد كشور كه به شدت تحت تاثير تحولات و تصميمات خارجي قرار دارد چگونه مي تواند در چارچوب اقتصاد مقاومتي قرار گيرد و يا در پيش برد آن موثر باشد؟ برپايه اين مفروض كه نقش انرژي در صنعت و به تبع آن در پشبرد اقتصادي كشور بر هيچ كس پوشيده نيست و به عنوان چرخ اقتصاد كشورها از آن ياد مي شود مي توانيم فرضيه زير را مطرح كنيم كه انرژي از يك سو منابع مالي و سوخت مورد نياز اقتصاد مقاومتي را تامين مي كند و از سوي ديگر رفاه، اشتغال و قدرت ملي كشور را كه جزء اهداف اقتصاد مقاومتي است تامين مي كند كه اين امر ضمن ايجاد ثبات نظام سياسي كشور موجبات نفوذ و حضور ايران در مجامع بين المللي و معادلات منطقه اي را فراهم مي كند. بدين ترتيب در اين نوشتار سعي مي شود با رويكرد اقتصاد سياسي و جايگاهي كه نفت در اقتصاد مقاومتي و به تبع آن در ثروت و قدرت ملي كشور دارد موضوع مورد بررسي را تحليل مي نماييم.