ژئوپليتيك انرژي جمهوري اسلامي ايران عرصه‌اي براي ديپلماسي اقتصادي كارآفرين

بدون ترديد، ديپلماسي اقتصادي يكي از مهمترين ابزارهاي دولتها براي پيشبرد اهداف بلند مدت رشد و توسعه اقتصادي است. در وضعيت موسوم به جهاني شدن كوشش دولتها براي دستيابي به موقعيت بهتر در اقتصاد جهاني مستلزم بهره گيري مناسب از فن ديپلماسي براي افزايش فرصتها در زمينه جذب سرمايه هاي خارجي، انتقال تكنولوژي، صدور خدمات و گسترش تجارت خارجي است. در اين راستابا تحول گفتمان ژئواستراتژيك به گفتمان ژئواكونوميك در دهه هاي اخير و ايفاي نقش برتر اقتصاد در عرصه مناسبات جهاني ، ژئوپليتيك انرژي و امنيت آن از جايگاه بالاتري در مناسبات بين المللي برخوردار شده است . انرژي به عنوان يك متغير ژئوپليتيك، جايگاه ويژه اي را در بازي هاي قدرتي نظام جهان باز كرده و دسترسي به منابع انرژي براي تمامي سطوح سلسله مراتبي قدرت جهان، اهميتي استراتژيك پيدا كرده است. با اين شرايط ايران ايران در مركز بيضي استراتژيك انرژي (هم نفت و هم گاز) قرار دارد ، ضمن اينكه اين سرزمين ، قلب محل اتصال قاره هاي آسيا ، اروپا و آفريقا مي باشد . به عبارتي ديگر ، از نظر جغرافيايي نيز مي توان ايران را منطقه مركزي و كانوني براي خشكي هاي جهان به حساب آورد . ميزان ذخاير نفت و گاز طبيعي ايران بيان كننده اين واقعيت است كه ايران ظرفيت و قابليت رسيدن به يكي از محوري ترين شركاي مصرف كنندگان جهان را دارا مي باشد . بعد ديگري كه باعث ارتقاي اهميت انرژي جهاني مي گردد ، واقع شدن ايران در مركز كانون استراتژيك انرژي جهان مي باشد. حدود 70 درصد ذخاير نفت و بيش از 40 درصد از ذخاير گاز جهان در بيضي انرژي خليج فارس – درياي خزر واقع گرديده است و ايران نيز از يك طرف در مركز بيضي استراتژيك انرژي هم از نظر نفت و هم گاز قرار داشته و از طرف ديگر در مسير انتقال اين انرژي به بازارهاي بزرگ مصرف انرژي يعني جنوب و شرق آسيا و اروپا قرار دارد. اين ويژگيها به طور بالقوه موقعيت ژئوپليتيك و ژئواكونوميك ويژه اي به ايران داده است كه بايد تلاش شود با به فعليت در آوردن اين ظرفيتها نسبت به ارتقاي جايگاه كشور در عرصه هاي منطقه اي و جهاني اقدام كرد و در اين راستا از اين موقعيت مناسبي كه به واسطه اين عوامل نصيب كشورمان شده است در راستاي توسعه ديپلماسي اقتصادي كار آفرين با تكيه بر اين عوامل استفاده كرد. اين پژوهش كه با روشي توصيفي تحليلي نگاشته شده است سعي در بررسي اين قضيه و واكاوي ابعاد آن دارد.