نظام بين‌الملل چند قطبي و ظهور قدرت‌هاي نوين؛ فرصت‌ها و تهديدات براي جمهوري اسلامي ايران

نشانه هاي فروپاشي نظام مستعجل تك قطبي آشكار شده است. مهمترين تجلي فروپاشي نظام تك قطبي را كه حدود يك دهه پس از جنگ سرد بر جهان حاكم بود ميتوان در ظهور چين ديد. همان طور كه محققان مكتب واقع گرايي روابط بين الملل همچون والتز گفته اند نظام تك قطبي نه ممكن است و نه مطلوب. اولا ممكن نيست چرا كه تمركز و افزايش مولفه هاي قدرت در يك بازيگر نظام بين الملل منجر به واكنش ديگر دولت ها در جهت موازنه سازي و مقابله با هژمون در قالب بسط همكاريها و اتحادهاي اقتصادي و نظامي همچون اتحاديه اروپا و سازمان همكاري شانگهاي مي شود. ثانيا مطلوب نيست چون تمركز و عدم پراكندگي قدرت چه در سطح داخل و چه در سطح نظام بين الملل منجر به سوء استفاده و اقدامات يك جانبه خواهد شد. فرصتي كه نظام چند قطبي براي ايران فراهم مي آورد امكان متنوع سازي روابط خارجي، تامين نيازهاي اقتصادي و تكنولوژيك از طريق كشورهاي غير غربي و فرصت توسعه روابط با قدرت هاي بزرگ و داراي نفوذ براي جلوگيري از تحقق تلاش هاي غرب به منظور منزوي كردن ايران است. اما از طرف ديگر سياست شرق گرايي و ادغام در ترتيبات اقتصادي و امنيتي شرق درست به همان اندازه سياست غرب گرايي نادرست خواهد بود. چون بنا به ماهيت توسعه طلبانه و تجاوز گرايانه قدرت هاي ماديگرا، شرق هم ماهيتا همانند غرب است. همچنين شرق گرايي با ايدئولوژي منبعث از انقلاب يعني نه شرقي، نه غربي و رويكرد عدم تعهد ايران منافات دارد.