مطالعه تطبيقي مفاهيم به كار رفته در نقوش و كاشيكاري مساجد دوره صفويه و قاجاريه مطالعه موردي: مسجد مدرسه سپهسالار شهيد مطهري (قاجاريه) و مسجد مدرسه چهارباغ اصفهان (صفوي)

از عوامل موثر در شكوه و زيبايي معماري ايران به ويژه در دوران اسلامي به تزيين و آرايش بناها ميتوان اشاره كرد. همچنين هنر كاشيكاري از هنرهاي باارزش وابسته به معماري و همچنين از هنرهاي قديم ايران ميباشد كه تا به امروز مورد فرسودگي قرارنگرفته است.كه با طرحها و رنگهاي تركيبي مختلف اهداف هنر اسلامي رامتحقق مي نمايدوتداعي كننده حس آسماني وملكوتي است.در اين ميان مسجد-مدرسه چهارباغ اصفهان يكي از شاهكارهاي معماري دوره صفوي و مسجد-مدرسه سپهسالار شهيد مطهري يكي از شاهكارهاي معماري دوره قاجار است كه از لحاظ تزيينات و به خصوص نقوش كاشيكاري حائز اهميت است. با توجه به خلأ نسبي علمي- تحقيقاتي در رابطه با معماري مدارس (مسجد-مدرسه) تاريخي كشورمان به خصوص در بحث تزيينات، پژوهش حاضر بر آن است تا با استفاده از روش تحليلي-توصيفي و انجام تحقيقات كتابخانه اي در عرصه آرايه هاي معماري اين دو بنا و تحقيقات ميداني به ارزيابي و مقايسه تطبيقي نقوش كاشي كاري در بناي شاخص معماري دروه قاجار و صفويه بپردازد كه مي تواند باعث بازشناسي هويت فرهنگي و مفاهيم به كار برده شده در نقوش كاشيكاري اين دو بنا شود كه تحت هنرهاي تزييني غرب به صورت طبيعت گرا، غيرانتزاعي وتقليدي هست. يافته هاي تحقيق نشان ميدهد كه بيشتر تزيينات كاشيكاري مسجد-مدرسه چهارباغ اصفهان نقوش هندسي و گياهي به صورت انتزاعي و تجريدي است كه استحكام ساده و رواني داردو خط به كار رفته در تزيينات آن، خط كوفي بنائي و ثلث است. اما عناصر تزييني به كار رفته در مسجد مدرسه سپهسالار نقوش هندسي و گياهي هم بصورت تجريدي وهم بصورت طبيعت گرا است كه استحكام ساده و رواني دارد. همچنين استفاده از تصاوير انگور، گل و گلدان و كاسه بشقابي به چشم ميخورد. خط به كار رفته در تزيينات آن خط كوفي بنائي و خط نستعليق است.