بررسي ريشه هاي طرح مسجد مدرسه سردار قزوين، و كتيبه هاي محرم

كمتر بنايي در ايران وجود دارد كه تا اين حد، جلوه هايي از اعتقادات مذهب شيعه را در پيكره معماري و هنرهاي كاربردي بازتاب داده باشد. دليل چنين پديده اي در مسجد مدرسه سردار چيست؟ گستره استفاده از آموزه هاي مذهبي و ديني تشيع در نما و ساختار اين بنا در بر گيرنده چه مواردي مي باشد ؟ اصل و اساس طراحي مسجد مدرسه سردار از كجا نشات گرفته است .فرضيه ما اين است كه اساس طرح اين بنا ايراني است . اين مدرسه در جنوب حياط ، داراي يك مهتابي به ارتفاع يك متر بوده كه هنگام تعزيه خواني قسمتي از آنجا را طبقه بندي كرده چراغ مي چيدند و تكيه مي بستند و مستمعين در آنجا به استماع تعزيه مي پرداختند . بانيان براي اداره بنا موقوفات قابل ملاحظه اي در نظر گرفته بودند . تصويري قديمي كاربرد اين مهتابي را براي ما نشان مي دهد . بالاي در اصلي، هنگام گام نهادن به داخل بنا حديث مشهور نبوي اَنا مَدينهُ العِلم و علّيٌ َبابها چشم را خيره مي كند . حديثي مربوط كه در مكاني مرتبط قرار گرفته است . دور تا دور رخبام بنا كتيبه محرم در 12 بند ، از اشعار محتشم كاشاني از هر سمت ، به چشم مي خورد: اين اشعار زيبا داراي متني سفيد در زمينه آبي و فيروزه اي هستند و مدخلي اينچنين دارد: باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است باز اين چه نوحـه و چه عزا و چـه ماتم است. ابتداي ضلع جنوبي هنر مند خطاط معتقد ،خود را با پيشوندي متواضعانه : غلام شاه ولايت خطاب كرده است . علاوه بر اين بنا آب انبار مسجد مدرسه سردار قزوين هم در جاي جاي شكل و شمايل خود سرا سر، انعكاسي از نماد هاي تشيع ناب علوي است نام علي 12 بار با خط بنايي كتابت شده كه بياني از اعتقاد است . جايگزيني كتيبه هاي نستعليق با خط ثلث در متن كاشي و سنگ مرمر از ويزگي هاي خاص اين بنا است . اساس روش تحقيق اين مقاله مبتني بر پژوهش هاي ميداني و مقايسه وتحليل و استنتاج است .