مقايسه صفات مرفولوژيكي، رنگيزه هاي فتوسنتزي و عملكرد اسانس 8 توده سبز و بنفش گياه دارويي ريحان (Ocimum basilicum).

ريحان (Ocimum basilicum) گياهي يك‌ساله و معطر با ساقه‌هاي علفي و منشعب از خانواده لامياسه مي‌باشد كه به‌عنوان يك سبزي مفيد و عامه‌پسند در تمام دنيا كشت مي‌گردد و از ديرباز به‌عنوان گياهي دارويي در درمان بسياري از بيماري‌ها موردتوجه بوده و در صنعت نيز كاربردهاي فراواني دارد. پژوهش حاضر باهدف بررسي تفاوت‌هاي مورفولوژيكي، رنگيزه هاي فتوسنتزي و شاخص‌هاي عملكردي ميان تعدادي از توده‌هاي سبز و بنفش ريحان بومي ايران در شرايط آب‌وهوايي اهواز صورت گرفت. اين آزمايش به‌صورت طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 8 تيمار (توده) و 3 تكرار در مزرعه آزمايشي گروه علوم باغباني دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز اجرا گرديد. صفات اندازه‌گيري شده شامل: ارتفاع بوته، تعداد برگ، سطح برگ، تعداد گل‌آذين، وزن‌تر و خشك برگ و وزن‌تر و خشك ساقه. كلروفيل a، b، كلروفيل كل و كاروتنوئيد، درصد اسانس، عملكرد برگ و عملكرد اسانس بودند. تجزيه واريانس براي كليه صفات موردمطالعه در سطح احتمال 1 درصد تفاوت معني‌داري را نشان داد. همچنين نتايج حاصل از مقايسه ميانگين بين توده‌ها نشان داد كه توده‌هاي سبز رامهرمز (46 /83 سانتي‌متر) و سبز جهرم (2/ 83 سانتي‌متر) بيشترين ارتفاع را داشتند. بيشترين سطح برگ متعلق به توده سبز دشتستان بود (26/ 6320 سانتي‌متر مربع). بيشترين تعداد گل‌آذين و بيشترين تعداد برگ به ترتيب در توده‌هاي بنفش دشتستان (121 عدد) و سبز دشتستان (807 عدد) مشاهده شد. بيشترين وزن‌تر و خشك برگ نيز در توده سبز دشتستان ديده شد. توده بنفش رامهرمز بيشترين وزن‌تر و خشك ساقه و همچنين بيشترين ميزان كلروفيل a، b و كلروفيل كل را داشت. بيشترين ميزان كاروتنوئيد در توده بنفش دشتستان (26/ 0 ميلي‌گرم بر گرم وزن‌تر) وجود داشت. توده‌هاي سبز شيراز و سبز رامهرمز به ترتيب كمترين و بيشترين درصد اسانس را داشتند (39 /1 و 91 /0 درصد) و توده سبز دشتستان بيشترين عملكرد برگ (470 گرم بر مترمربع) و همچنين بيشترين عملكرد اسانس (91/ 5 گرم بر مترمربع) را به خود اختصاص داد. نتايج به‌دست‌آمده متفاوت بودن توده‌هاي موردمطالعه را نشان داد، هر توده‌ ويژگي‌هاي خاصي را داشت كه در راستاي اهداف گوناگون مي‌توان از آن‌ها بهره‌برداري نمود.