روش تفسير ادبي

يكي از ريشه¬دارترين روش¬هاي تفسير قرآن، تفسير ادبي است. با اين حال شاخصه‌هاي روش تفسير ادبي آنگونه كه شايسته آن است، معرفي نشده است. بسياري از قرآن پژوهان در جامعه ما تصور صحيح و دقيقي از روش تفسير ادبي در ذهن ندارند. در مقاله حاضر تلاش شده ضمن تعريف تفسير ادبي، مهم،ترين شاخصه¬هاي آن به اجمال معرفي شود. اصلي¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬¬ترين شاخصه¬هاي تفسير ادبي عبارتند از: نقد روايات تفسيري با تكيه بر عقل و علوم ادبي، تفسير قرآن به صورت موضوعي با استقصاي همه آيات مربوط به موضوع، تنظيم آيات به ترتيب نزول براي كشف معناي دقيق واژه، بهره گيري از روايات اسباب نزول بدون محدود كردن دلالت آيه به آن، كشف معناي الفاظ قرآن با توجه به فرهنگ عصر نزول، اهتمام به سياق آيه و سوره، وجود انسجام و پيوستگي ميان آيات سوره، تقدم و اصالت متن قرآن نسبت به قواعد نحوي ــ بلاغي، در نظر گرفتن اطلاق آيات، تحليل‌هاي روانشناختي و جامعه¬شناختي از آيات و اجتناب از بيان اموري كه آيه از آن ساكت است. در اين مقاله اثبات شده كه به كارگيري روش تفسير ادبي نوآوري¬هاي فراواني در امر تفسير قرآن به همراه دارد. غرض از پژوهش حاضر تصحيح برداشت¬هاي نادرست يا ناقص از تفسير ادبي ــ بياني مي¬باشد.