مروري بر بررسي شاخص هاي چندگونه اي در پايش اثرات انساني بر تنوع زيستي

تنوع زيستي به عنوان يكي از مولفه هاي كليدي پايداري محيط زيست شناخته شده است. بررسي تغييرات تنوع زيستي و دستيابي به اهداف نيازمند به كارگيري شاخصهاي موثر مي باشد. در مقاله حاضر، به بررسي و مقايسه شاخص هاي رايج تنوع چندگونه اي كه در مقياس جهاني و منطقه اي بكار مي روند، مي پردازيم. همچنين ويژگي هاي اساسي كاربردي اين شاخص هاي تنوع را به صورت جزئي و تركيبي مورد بررسي قرار داده و آنها را با توجه به عملكرد زيست محيطي، تدابير راهبردي و ديگر مفاهيم اصلي مورد ارزيابي قرار داديم. شاخص هاي تجزيه و تحليل شامل شاخص هاي مبتني بر گونه و جمعيت، شاخص سياره زنده و شاخص فهرست قرمز، و همچنين شاخص هاي مبتني بر اكوسيستم مانند شاخص سرمايه طبيعي و شاخص پايداري تنوع زيستي. ما همچنين ارزيابي مفاهيم اكولوژيكي مانند شاخص تغذيه اي دريايي و شاخص يكپارچگي زيستي را نيز مد نظر قرار داديم. تجزيه و تحليل شاخصها در بخشهاي زيست محيطي، پايه اي و يا راهبردي متفاوت است. شاخصهاي تنوع زيستي چندگونه اي نشان دهنده روند منفي غالب استرسورها در طبيعت بوده كه در نتيجه فشارهاي تحميلي از سوي انسان، به ويژه تغيير پوشش طبيعي زمين است. بنابراين ازدست دادن تنوع از پيشرفت اقتصادي اجتماعي جدا نيست. ما نشان مي دهيم كه شاخص هاي حاضر شامل تركيبي متعادل از جنبه هاي مهم تنوع زيستي است و برخي نيز تشديد سياست را داراست. ارتقاء شاخص تنوع زيستي بايد براي پايش، مدل سازي و در جهت چارچوب تصميم گيري بيشتر توسعه داده و يكپارچه شوند.