كالوس‌زايي درون شيشه‌اي زعفران خوراكي

زعفران (Crocus sativus L.) گياه تك‌لپه‌ از خانواده‌ي ايريداسه است كه توليدمثل غيرجنسي از طريق تكثير بنه دارد و منشأ آن احتمالا ايران است. موارد استفاده‌ي دارويي فراواني براي اين گياه گزارش شده‌ است. با توجه به ارزش اقتصادي و دارويي و عدم توليد دانه در زعفران، استفاده از روش‌هاي مهندسي ژنتيك براي بهبود بازده توليد و كيفيت محصول آن مورد توجه قرار گرفته است. بستر لازم براي بكارگيري تكنيك‌هاي مهندسي ژنتيك از طريق كشت درون شيشه‌اي فراهم مي‌شود. از اين رو در اولين قدم، كشت بافت گياهي جهت انتقال غيرمستقيم ژن مورد بررسي قرار گرفت. به اين منظور جداكشت‌هاي مختلف زعفران با غلظت‌هاي هورموني نفتالين‌استيك‌اسيد (NAA) 0، 2، 10 و 50 mg/l و بنزيل‌آدنين (BA) 0، 0/2، 1 و 5 mg/l به روش طرح فاكتوريل تيمار شد. نتايج نشان داد كه جوانه‌ي انتهايي در مقايسه با ساير جداكشت‌ها شامل برگ، كلاله، پرچم و پياز، بيشترين كالوس‌زايي را دارد كه احتمالا به دليل تمايزيابي كمتر و قدرت تقسيم بيشتر اين بخش از گياه است. همچنين در بين غلظت‌هاي مختلف هورموني ذكر شده غلظت NAA 10 و BA 5 mg/l منجر به تشكيل جنين‌هاي كروي‌ شكل شد. اين يافته‌ها مي‌تواند براي فرايندهاي به‌ورزي گياه دارويي زعفران مورد استفاده قرار گيرد.