بررسي و آسيب شناسي فعاليت موسسات خيريه و تعيين عوامل موثر بر بهبود عملكرد آنان (با تاكيد بر موسسات خيريه استان خراسان رضوي)

مديريت توسعه در رويكرد جديد خود در كشورهاي در حال توسعه نيازمند همكاري و همياري ميان بخشهاي خصوصي، دولتي و سازمانهاي غيردولتي است. در توفيق برنامه‌هاي توسعه نقش مشاركت مردمي بسيار مؤثر و تعيين‌كننده است. در واقع هر كشوري مي‌بايد راهكارهاي توسعه خود را خود طراحي كند و بنا به مقتضيات و شرايط خاص و با بهره‌گيري از توانمندسازي انساني كه معطوف به مشاركت نيروهاي بومي و متخصص كشورهاست، مديريت توسعه را به حركتي مردمي تبديل كند. سازمانهاي غيردولتي نيز در اين شرايط جايگاه عمده‌اي در توسعه پيدا كرده‌اند، زيرا سازمانهاي مذكور مي‌توانند با ايفاي نقشها و كاركردهاي مختلف اقتصادي، اجتماعي، سياسي و فرهنگي، بخش دولتي را در امور توسعه ياري دهند و بطور موثري در فرآيند توسعه عمل كنند. سازمانهاي غيردولتي با ساختارهاي انعطاف‌پذير و گستردگي و پراكندگي در نقاط دوردست كشور قادر به انجام بسياري از فعاليتها هستند، كه دولتها و بخش خصوصي توانايي انجام‌دادن آنها را ندارند. امروزه خيريه ها با فعاليت هاي غير دولتي و غير انتفاعي و داوطلبانه در جهت رفاه و خدمات عمومي به انجام فعاليت مي پردازند و هدفشان كاهش دردها و افزايش منافع فقرا و محيط زيست و تأمين خدمات اجتماعي مي باشد . خيريه ها در ايران به دليل نوپايي خود دچار مسائل و مشكلاتي هستند ، اگر چه در نگاه اول ، همواره بحث هايي چون « كمبود اعتبار و مسائل و مشكلات مالي » به عنوان نقطه سنگيني موانع موجود در راه فعاليت اين سازمان ها خودنمايي كرده است اما به نظر مي رسد مهمترين مسائل پيش روي آنها مربوط به مشكلات درون خود سازمانها مي باشد . مشكلاتي كه با توجه به ساختار سازمانها طبيعي مي نمايد ولي مي توان با به كارگيري راهبرد هاي مناسب و اثر گذار براي غلبه بر آنان ، موجبات كارآيي هر چه بيشتر سازمانهاي مردم نهاد را فراهم نمود و آسيبها را شناسايي و آنها را مرتفع كرد تا زمينه هاي رشد و شكوفايي اين سازمانهاي مردم نهاد را نظاره گر باشيم. هدف اصلي در اين تحقيق بررسي آسيب ها و چالشهاي پيش روي موسسات خيريه استان خراسان رضوي است. بنابراين بر اين اساس به بررسي دلايل و چرايي ناكارآمدي اين موسسات در استان پرداخته شده است و در نهايت راهكارهايي را براي كاهش آسيبها و افزايش كارآيي موسسات خيريه ارائه گرديده است. براي تحقق اهداف تحقيق حاضر با مسئولين 23 موسسه خيريه در سطح شهر مشهد مصاحبه هاي عميق صورت گرفته است. نتايج مصاحبه ها با استفاده از روش كدگذاري داده محور مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است. نتايج بيانگر آنست كه مهمترين مشكلات عنوان شده از سوي مؤسسات خيريه شامل مشكلات با بهزيستي، مشكلات با خيرين، مشكلات با ساير سازمان هاي مربوطه، مشكلات با افراد نيازمند، مشكلات پرسنل، مشكلات والدين و سرپرستان، مشكلات كلي مؤسسات خيريه، مشكلات مالي مؤسسات خيريه، نقص قانون و مشكلات ثبت و تمديد مؤسسات خيريه مي باشد. و مهمترين راهكارهاي اخذ شده از يافته هاي تحقيق براي بهبود وضعيت موسسات خيريه شامل: ايجاد تعامل سازنده ميان بهزيستي و مؤسسات خيريه، تسهيل ارتباط ميان مؤسسات خيريه توسط بهزيستي، بيمه كردن افراد تحت پوشش و مستخدمين موسسات خيريه توسط بهزيستي، تسهيل فرايند ثبت و تمديد مؤسسات خيريه، تخصصي كردن فعاليت مؤسسات خيريه، تسهيل تعاملات مؤسسات خيريه با ساير سازمان ها، تلاش براي جذب خيرين، واريز به موقع يارانه هاي افراد تحت پوشش توسط بهزيستي، تخصيص امكانات فرهنگي به مؤسسات خيريه، فرهنگ سازي در زمينه انفاق و باز تعريف مجدد آن، تلاش براي خود كفايي مالي مؤسسات خيريه با ايجاد كارآفريني براي اعضاي تحت پوشش ،استخدام مربيان ثابت براي بچه هاي تحت پوشش مؤسسات خيريه، سازگار كردن آموزش با ويژگي هاي جامعه هدف، تغيير رويكرد گدا پروري، انجام نظارت بر موسسات خيريه توسط خود ان جي او ها، لزوم نظارت بيشتر بهزيستي بر موسسات خيريه ها، هدفمند شدن فعاليت موسسات خيريه، گسترش فعاليت مؤسسات خيريه و گسترش اقدامات حمايتي بهزيستي از مددجويان مي باشد.