اقتصاد و فرهنگ ياريگري‌هاي سنتي؛ به‌سوي مدل بومي امورخير ياريگرانه در ايران معاصر

يكي از ويژگي‌هاي اساسي نظام ‌سرمايه‌داري، افزايش ميزان فردگرايي و به‌تبع آن كاهش سطح همياري انسان‌ها در تعاملات جمعي و اجتماعي است. اين فردگرايي بر جوانب مختلف زندگي انسان امروز سايه‌افكنده و اورا به سوي توجه و تمركز هرچه بيشتر بر منافع شخصي سوق داده‌است. دور شدن از مفهوم همياري سنتي در ميان اجتماعات انساني علاوه بر تحميل هزينه‌هاي مصرفي، زير چتر مفاهيم فريبنده‌اي مانند جامعه ارگانيك يا تخصصي و شخصي شدن امور، آسيب هاي فرهنگي و اجتماعي فراواني همچون تخريب محيط زيست را درپي داشته‌است. روش مورد استفاده اين پژوهش با هدف تبيين و توضيح اين تعاوني‌هاي سنتي و نسبت آنها با امورخير در ايران معاصر، توصيفي-تحليلي مي‌باشد كه در قالب يك تحليل نظري ميان‌رشته‌اي و در حوزه‌هاي كلان فرهنگ و اقتصاد صورت مي‌پذيرد. همچنين لازم به‌ذكر است كه در بخش چارچوب مفهومي از انواع ياريگري‌هاي سنتي شناسايي شده توسط دكتر مرتضي فرهادي استفاده‌ شده‌است. در اين مقاله تلاش مي‌شود تا ضمن نقد مباني، مفروضات و واقعيات موجود سرمايه‌داري مانند تنازع و ستيزه جامعه رقابتي، جامعه مصرفي، خيرمحدود و بازده نزولي و...؛ جايگزين‌ها و مابه‌ازاهاي مستخرج از پتانسيل فرهنگي بومي ايرانيان در قالب پيشنهادهايي فرهنگي و اقتصادي تبيين گردد. نهايتا مدل فرهنگي و اقتصادي پيشنهادي اين پژوهش براي امورخير، با لحاظ نمودن جايگزين‌هاي نظري و مفهومي از سه عنصر اصلي اقتصاد‌سبقتي، فرهنگ ياريگرانه و فرهنگ توليدي تشكيل مي‌شود كه ضمن برقراري رابطه وثيق با مفاهيمي چون تامين محيط‌زيست، ارزشمندي كار و توليد بوم‌زاد در جامعه، بهره‌گيري از دانش‌هاي سنتي در قالب سه نوع ياريگري؛ اعم ازخودياري، ديگرياري و همياري انجام‌مي‌پذيرد.