بررسي ديدگاه‌هاي انسان فقير نسبت به دريافت مساعده در فضاي رمان بيچارگان

اين مقاله در پي طرح رويكردهاي اجتماعي‌اي كه در پي‌رنگ رمان بيچارگان اثر داستايوفسكي، به اشخاص فقير و شيوۀ مساعدت به آن‌ها روا شده است. با اتكاي نظري بر مقالۀ فقير، اثر گئورگ زيمل كه سه سنخ فقير را براساس عناصر حق و وظيفه تميز داده، توانستيم علاوه بر آن‌سه، سنخ جديدي از فقر را از بطن رمان استخراج كنيم. در اين مقاله، جنبه‌هايي از رابطۀ فقير و اجتماع بررسي شد تا دريابيم فقير حق خود مي‌داند كه مورد مساعدت قرار گيرد يا اين‌كه وي مساعدت را حق خود نمي‌داند و نهايتاً در مورد مساعدت كننده، اين رابطه در خصوص با خصيصۀ وظيفه سنجيده شد. در ديدگاه اول، انسان فقير صرفاً حق خود مي‌داند از جانب اشخاص مورد مساعدت و صدقه قرار گيرد درصورتي‌كه در ديدگاه دوم يك رابطه رفت و برگشتي بين حق و وظيفه وجود دارد؛ يعني با اين‌كه در ابتدا فقير حق خود نمي‌داند و صدقه هم از طرف مساعده كننده به‌عنوان وظيفه مطلق تلقي نمي‌شود، ولي با تكرار عمل صدقه دادن هم فقير حق خود مي‌داند و هم مساعده كننده وظيفۀ خود. درنهايت ديدگاه سوم مبتني بر وظيفۀ اخلاقي است كه اجتماع يا ناظران، بر عهده اغنيا مي‌گذارند تا دست‌گير فقرايي باشند كه با آن‌ها رابطۀ نزديكي دارند. بررسي ما نشان مي دهد كه چگونه فقر در شرايط مدرن، باعث شد علي‌رغم تخصيص هزينه‌ها براي زدودن چهرۀ خشن فقر از شهرها به‌وسيلۀ افزايش مؤسسات و نوانخانه‌ها، جامعۀ مدرن نتوانست تكدي‌گري ناشي از اين چهره را مخفي كند.