امر خير و حوزه عمومي

دغدغه محوري مولف در اين نوشتار بيان جديدي از وضعيت امر خير و وقف در ايران است. زيرا ا كنون به اين پديده اجتماعي و فرهنگي به عنوان راهي و زمينه اي در كاهش نابرابري اقتصادي و اجتماعي تاكيد شده است. بيشتر بحث ها بر اين بوده است كه امور خير و وقف در ايران راهي در كاهش نابرابري هاي اقتصادي و اجتماعي است. مولف ضمن باور به نقش مهم امر خير و وقف در كاهش نابرابري اقتصادي و اجتماعي، به ساحت مهم و كمتر مورد توجه قرار گرفته اين پديده تحت عنوان عامليت در شكل گيري و توسعه فضاي عمومي تاكيد دارد. به عبارت ديگر، در اين نوشتار با نگاهي ارتباطي و رسانه اي به پديده وقف ،عملكرد موسسه هاي خيريه و عملكرد كنشگران در نحوه شكل گيري حوزه عمومي در ايران پرداخته شده است. شواهد تاريخي در ايران نشان از نقش افريني اين موسسه ها در حوزه ها و شرايط متعدد در گسترش حيات فردي و اجتماعي و فرهنگي به لحاظ تاريخي دارند. در توضيح اين وضعيت، از فضاهاي مفهومي و نظري جديدي بهره گرفته شده است. در نتيجه از اصلي ترين اين فضاها در مطالعات فرهنگي و جامعه شناسي فرهنگ مفهومي است كه از ان به عنوان حوزه عمومي نام برده مي شود كه در ادبيات اجتماعي به عنوان پاتوق نيزياد شده است .انواع انجمن ها ،سمن ها وا جتماعات محلي مانند مراكز و موسسه هاي خيريه از جمله حوزه هاي عمومي در ايران به شمار مي ايند. اين فضاها در شهرها تا روستاها و مكانهاي محدود ظهور كرده اند. با توجه به اهميت موسسات خيريه در ايران و فضاي جديد ايجاد شده توسط اين موسسات ،به دنبال ان هستم تا دريابم كه : حوزه عمومي در ايران چه هستند وچه ماهيتي دارند ؟ با وجود سازمانهاي ديني ، ايا امكان شكل گيري حوزه هاي عمومي در ايران با محوريت وقف و امر خير فراهم شده است؟ اگرفراهم شده چگونه است ؟ با توجه به مسئله اصلي طرح شده و چارچوب نظري انتخابي، با رويكرد تاريخي و تطبيقي، وضعيت وقف و امر خير در ايران مورد بررسي قرار گرفت. شواهد نشان از اين دارند كه كنشگران حاضر در امر خير داوطلبانه، مسئوليت پذير و بي اعتناي به برتري طلبي به مشاركت اقتصادي و اجتماعي و فرهنگي پرداخته و سعي همه در ايجاد فضاي آزاد توام با همياري و مشاركت مي باشد. نوع حضور و مشاركت افراد و فضاي ايجاد شده نشان از ظهور نوع خاصي از حوزه عمومي و پاتوقي برآمده از امر خير و خيرخواهي مي كند.