نقش وقف وامورخيريه و داوطلبگي برفرايندهاي اجتماعي

وقف و نهادهاي خيريه از مختصات نظام حقوقي و اقتصادي اسلام است. وقف عملي صالح و باقي است و مصداق روشني از تعاون، تعاضد و انفاقي عاري از منت و احساني بدور از تحقير شخصيت ديگران و تصدقي دايمي، مستمر و بدون ربا و وامي بدون اضطراب و تكاثر است كه با بروز اختلافات طبقاتي به صورتي معقول مبارزه مي كند و سرانجام عاملي است كه نام واقف را نيز جاودان ساخته و وي را به نوعي خلود و بقا مي رساند.در حقيقت نهاد وقف وساير نهادهاي نظام مند خيريه با تحقق شرايطي، به عنوان يكي از نهادهاي مؤثر جامعه مدني در ايجاد امنيت اجتماعي مي تواند نقش آفريني نمايد زيرا وقف از لحاظ ماهوي و ساختاري دولتي نيست. به علاوه در وقف با سلب مالكيت از مالك، از انتقال مالكيت جلوگيري شده گرفته و در راستاي ممانعت از مال اندوزي غيرمعقولانه قدم برداشته مي شود. پرسشهاي اساسي مطرح اين است كه نقش وتاثير وقف ونهادهاي خيريه در امنيت اجتماعي واقتصادي چيست ؟ و چه تاثيري بر فرايندهاي اجتماعي دارد؟ دولت نظارت و كنترل بر نهادهاي خيريه وموقوفه را برحسب قوانين به عهده خواهد گرفت. به اين ترتيب وقف به عنوان يكي از نهادهاي جامعه مدني بسترساز گسترش نهادهاي مستقل از دولت شده و مي¬تواند ضريب امنيت را در كشور بالا برد زيرا نخست آن-كه افراد گوناگوني كه در چارچوب قانوني از وقف بهره مي¬برند، در زمينه هاي اقتصادي به طور احساس امنيت بيشتري خواهند داشت.دوم وقف مي تواند در پروژه¬هاي مختلف ملي مانند تحقق برنامه¬هاي علمي، دانشگاهي، پژوهشي و فرهنگي مورد استفاده قرار گيرد و به اين وسيله ضريب موفقيت معيارهاي مربوط به امنيت ملي كشور را نيز ارتقا دهند.بدين گونه وقف و امور خيريه با توزيع مجدد درآمد بين افراد، از رهگذر تأثير در دو زمينه، جامعه را به سمت توازن اجتماعي هدايت مي كند: اثر دروني وقف متوجه واقف ويا فرد خير است كه به اين عمل صالح مبادرت كرده و با وقف يك بخش و يا تمام اموال خود، درون خويش را پالايش كرده و به تزكيه نفس پرداخته است. واقف از اين طريق تعلقات مادي را از خود زدوده و روحيه مال اندوزي و تكيه بر ثروت دينوي را از خود دور كرده است-تحقق عدالت اجتماعي كه پيش زمينه بهره مندي آحاد اجتماع از امكانات شايسته و در خور خود است، مستلزم دو امر بسيار مهم مي باشد: زدودن فقر از جامعه زيرا كه فقر در جامعه نشانه ظلم است و جلوگيري از تمركز ثروت در دست تعداد كمي از افراد جامعه كه در آيات متعددي ثروت اندوزي نكوهش شده است.امروزه با كاهش نقش دولتها و افزايش تدريجي قدرت مردم در اقتصاد (افزايش خصوصي سازي)، تعداد ثروتمندان به سرعت گسترش مي يابد، و نهاد وقف مي تواند بار ديگر جايگاه خود را در تامين انگيزه هاي انسان دوستانه، فقير نوازانه ، علم پرورانه، و دين مدارانه پيدا كند.اصلاح گسترش متناسب نهاد وقف آثار عدالت محورانه مورد نظر اسلام را در جامعه خواهد گذاشت، و موجبات خرسندي خداوند سبحان ، اولياي گراميش و مردم مي شود تأليف قلوب مسلمين نسبت به يكديگر فراهم مي¬گردد