بررسي منابع شناخت از ديدگاه علامه جعفري

نظام مندي شناخت در انديشه ي علامه جعفري مبتني بر مباني هستي شناسي ديني است. جعفري در نظريه ي حيات معقول خود، عالم هستي را عالم «حركت»، «تحول»، «گرديدن» و «شدن» دانسته و معتقد است در اين حركت و شدن يك جهت كمالي براي رسيدن به هدف هاي والا و تكامل روحي انسان وجود دارد. بنابراين شناخت صحيح عنصر اساسي حيات معقول است زيرا معرفت صحيح نوري است كه حيات معقول را تفسير و آن را از زندگي معموليِ نامعقول متمايز ميسازد. در منظومه ي معرفتي علامه، شناخت صحيح شناخت مطابق با واقعيت است كه وي عليرغم پذيرش نسبيت در شناخت ها، آن را در محدوده ي شناخت هاي ممكن براي آدمي دست يافتني مي يابد، البته عقل نظري محض بدون هدايت الهي و مجرد از قلب و وجدان را به شدت ناكارآمد براي معرفت هاي صحيح و سازنده ي حيات معقول مي داند. هدف از اين نوشتار كه با روش توصيفي- تحليلي نگاشته شده، شناسايي شناخت صحيح و منابع اين شناخت در انديشه ي علامه جعفري، يافتن ربط و نسبت منابع با يكديگر و چگونگي رفع تعارض ظاهري برخي از منابع است. علامه جعفري ضمن معرفيِ عقل، دل، فطرت، وحي، تاريخ و معرفت تجربي به عنوان منابع شناخت، محدوديت در حيطه ي فعاليت برخي منابع را مي پذيرد و منابع دروني و بروني شناخت را مكمل و متمم يكديگر مي داند. از نظر وي تعارض ميان منابع معرفت، ظاهري و ناشي از ارتباط تك بعدي متفكران با واقعيت است و منتفي شدن احساس تضاد ميان دو نوع درك و واقع يابي، منوط به كشف چهره هاي گوناگون جهان، با قرار گرفتن انسان در جريان شناخت با ابعاد هفت گانه (علمي، فلسفي، شهودي، اخلاقي، حكمي، عرفاني و مذهبي) است.