آسيب شناسي ابزارهاي مالي اسلامي در بازار سرمايه ايران؛ رهيافتي به طراحي اوراق بهادار اسلامي

يكي از عوامل تأثيرگذار بر توسعه اقتصادي، ارائه روش‌هاي متنوع تأمين مالي در بازارهاي مالي كشور است. توسعه دانش مالي مبتني بر توسعه بازارها، نهادها و ابزارهاي مالي مي‌باشد. كشوري قدرتمند است كه بتواند ابزارهاي مالي مناسب، متنوع و اطمينان بخش را براي جذب سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي و خارجي طراحي نمايد. مقاله حاضر درصدد است پس از بررسي بازار اوراق بهادار اسلامي در دنيا و ايران و تبيين جايگاه نسبي كشور در سطح دنيا به چارچوب‌هايي دست يابد كه براساس آنها بتوان اوراق بهادار اسلامي را آسيب شناسي كرد. براساس بررسي‌هاي انجام شده در اوراق منتشره در بازار ايران چارچوب‌هاي آسيب شناسي استخراج شد كه هر چارچوب شامل مؤلفه‌هايي مي‌شود. براساس اين چارچوب‌ها مي‌توان هر ورقه بهادار اسلامي را تحليل نمود و علت شيوع يا عدم شيوع آن را جستجو كرد. اين چارچوب‌ها عبارت از بررسي بازيگران اصلي، چارچوب اسلامي، چارچوب اقتصادي،‌ چارچوب مالي، چارچوب حقوقي و چارچوب عملياتي است. با استقراء انجام شده در زمينه ابزارهاي مالي اسلامي طراحي شده در كشور مي‌توان چهار رهيافت عمده طراحي را احصا نمود. رهيافت‌هاي؛ تطبيق ابزارهاي مالي متعارف با فقه اماميه؛ تطبيق ابزارهاي مالي كشورهاي اسلامي با فقه اماميه؛ طراحي ابزار مالي جديد جهت جايگزيني ابزارهاي متعارف و طراحي ابزار مالي جديد احصا نمود. پس از احصاء چارچوب‌هاي آسيب شناسي اوراق بهادار اسلامي اين مقاله در تلاش است كه براساس چارچوب بيان شده چك ليستي از سوالات استخراج نمايد كه پاسخگويي به اين سوالات باعث اطمينان از استقبال و شيوع ابزار مالي و جلوگيري از بروز آسيب‌هاي بيان شده مي‌شود.