كليدواژه :
ژئوترمال , نمونه‌گيري , چشمه‌هاي داغ , چاه‌هاي داغ , دودكش آتشفشاني
چكيده فارسي :
سيالات ژئوترمال بخاطر دماي زياد و املاح مختلف به همراه فلزات سنگين معمولا سبب آلودگي‌هاي زيست محيطي مي‌شوند. دما و فشار بالا، جوشش و انقباض گرمايي پس از نمونه‌گيري و دو فازي بودن سيالات ژئوترمال سبب شده است تا نمونه‌گيري از سيالات ژئوترمال داراي مشكلات و مسائلي باشد كه در نمونه‌گيري از سيالات سطحي و غير ژئوترمال وجود ندارد. بنابراين برداشت نمونه درست و مطمئن از سيالات ژئوترمال، نيازمند بكارگيري روش‌هاي ويژه و استاندارد جهاني مي‌باشد زيرا تمامي تفاسير و نتيجه‌گيري‌ها بر پايه نتايج حاصل از نمونه‌هاي ژئوشيميايي برداشت شده مي‌باشد. در اين مقاله، روش‌هاي استاندارد جهاني موجود براي نمونه‌گيري از سيالات ژئوترمالي در محل چشمه‌هاي داغ، چاه‌هاي آب داغ، چاه‌هاي بخار خشك و چاه‌هاي بخار تر بطور جداگانه تشريح گرديده است. در انتخاب چشمه مناسب براي نمونه‌گيري لازم است معيارهاي دما، دبي، توزيع جغرافيايي، جنس سنگي (خاك يا سنگ لخت) كه مظهر چشمه در آن قرار دارد، بصورت حرفه‌اي مد نظر قرار بگيرد. آماده‌سازي نمونه‌هاي آب و بخار براي آناليز و نيز روش‌هاي حفظ آن‌ها بسته به عنصر مورد آناليز و روش آناليز بسيار متفاوت مي‌باشد. براي پارامترهاي pH، كربنات، H2S، EC، منيزيم و سيليس بايد نمونه آب يا گاز بكر خروجي از چشمه برداشت شود، اما براي بقيه پارامترها و عناصر همانند ايزوتوپ‌هاي پايدار، كاتيون‌ها، سولفيدها و غيره هر كدام بايد عمليات‌هاي خاصي را جهت نگهداري نمونه تا موقع آزمايش، انجام داد.
چكيده لاتين :
Geothermal fluids characteristics by high temperature and high concentrations of toxic elements (As, Hg, Pb, Zn and etc) and gases (e.g., CO2, H2S, and etc) can act as one of the environmental pollutants. There are several problems inherent in the collection of fluid sample from geothermal systems that do not exist in the non-gethermal fluids, due to existence of high temperature (and sometimes high pressure), boiling, thermal contraction after sampling and two-phase fluids especially in the wet-steam wells. Therefore, collecting the representative fluid sample in geothermal systems requires applying the standard sampling procedures as the subsequent interpretations and conclusions strongly depends on the results of fluid sampling and chemical analysis. In this study, the sampling methods from hot springs, wet-steam wells, dry-steam wells and fumaroles are peresented. The selection of the appropriate hot spring for sampling is depends on the temperature, flow discharge, geographical distribution and the lithology of the spring location. Sample treatment during collection are in accordance with the element type to be analysis as well as the analytical method to be used. The sampling for the parameters of pH, carbonates, H2S, EC as well as Mg and SiO4 do not need filtration and acidification while for the stable isotopes, cations, sulfate requires the specific treatment and preservation tasks.
