بررسي مواد موثره سه گياه داروئي خشكي پسند منطقه بياباني آران و بيدگل

با توجه به اهميت گياهان داروئي مناطق خشك تا فراخشك بيابان هاي مركزي كشور، مطالعه اي پيرامون سه گياه داروئي و خشكي پسند بيابان هاي آران و بيدگل مد نظر قرار گرفت. با شناسائي رويشگاه هاي طبيعي سه گونه از رُستني هاي بياباني آران و بيدگل و جمع آوري اندام هاي رويشي و زايشي آنها، پژوهشي در خصوص شناسائي متابوليت هاي ثانويه آنها آغاز شد. در اين تحقيق سرشاخه هاي برگ دار و گل دار دو گونه از جنس«سُدابي» (Haplophyllum A. Juss.) و يك گونه از جنس «شِن جار» (Psammogetoncanescens) مورد بررسي قرار گرفتند. هدف از اين مطالعه، استخراج و شناسائي تركيب هاي تشكيل دهنده اسانس اندام هاي مختلف سه گونه ياد شده بود. اسانس گيري به روش تقطير با آب و با دستگاه كلونجر انجام شد. اجزاي تشكيل دهنده اسانس ها با استفاده از دستگاه هاي GCو GC/MSآناليز و شناسائي شدند. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد، بازدهي اسانس برگ هاي گياه «سُدابي بياباني» (Haplophyllumrobustum)، 02/ 1 درصد (حجمي/وزني)بدست آمد. تعداد 14 تركيب شيميائي در اسانس شناسائي شد كهشامل: «1، 8-سينئول» (96/24 درصد)، «بتا-پينن» (23/ 12 درصد) و «سابينن» (9 درصد)، تركيب هاي عمده اسانس بودند. بازدهي اسانس «سُدابي بي كُرك» (Haplophyllumglaberrimum)، 08/ 0درصد (حجمي/وزني)بدست آمد. تعداد 13 تركيب در اسانس شناسائي شد كه، تركيب هاي اصلي تشكيل دهنده اسانس، شامل: «ميرسن» (89/ 42 درصد)، «المول» (56/ 10 درصد) و «بتا-كاريوفيلن» (94/ 8 درصد) بودند. قسمت اعظم تركيب هاي تشكيل دهنده اسانس برگ هاي «سُدابي بياباني» و «سُدابي بي كُرك»، مونوترپن ها بودند. بازدهي اسانس اندام هاي هوائي گياه «شن جار»، 79/ 0 درصد (حجمي/وزني)بدست آمد. تعداد 14 تركيب در اسانس شناسائي شد كه «بتا-بيسابولن» (59/ 33 درصد)، «آلفا- پينن» (24/ 32 درصد)، «ترانس- ايزودي آپيول» (76/ 9 درصد) و «ميرسن» (98/ 8 درصد) تركيب هاي عمده اسانس بودند.