تغييرات فضايي در ايران

حدود هفت دهه از اولين تلاش¬ها براي برنامه¬ريزي فضايي ايران با طراحي يازده برنامه توسعه¬اي مي¬گذرد. اكنون دستاوردي¬كه نصيب ايرانيان شده¬ را ميتوان در چند گزاره كوتاه خلاصه نمود. چهار برابرشدن جمعيت ايران، اضمحلال تقريبي سازمندي عشايري، جابجايي نسبت روستانشيني و شهرنشيني، افزايش بيست و يك برابري سوخت¬هاي فسيلي، افزايش نه برابري مصرف مواد غذايي، كاهش شش ميليون هكتاري جنگل¬ها، فصلي شدن يازده رودخانه از سيزده رودخانه دائمي ايران، آلودگي 150 روزه هواي شهرهاي بزرگ، پارگي ايران به سي و يك بخش مديريت اداري، مهاجرت 7ميليوني ايرانيان ، دعاوي 15 ميليوني ايرانيها در محاكم عمومي. حال اين پرسش در برابر محققان آمايشي و برنامه¬ريزان فضايي كشور قراردارد كه عامل اصلي اين تغييرات چه بوده است و اگر برنامه¬هاي توسعه دركشور اجرا نمي¬شد آيا وضع نگران كننده¬تر نبود؟. اين مقاله كه برگرفته از يك طرح تحقيقاتي است سعي دارد با تمسك به روش تحليلي پديدارشناختي، تغييرات فضايي درايران را واكاوي كند و نتايج حاصل از آن¬ را ميتوان درموارد زير خلاصه كرد. -تغييرساختار تقسيمات اداري كشور از الگوي شاخه اي به الگوي سلسله مراتبي در تغييرات فضاي ايران نقش كليدي داشته است. - تغييرات فضاي ايران ناشي از جاري بودن روح نظريه ميسرا در تمامي برنامه¬هاي مدون توسعه ايران بوده است.