آيا يكپارچه سازي اراضي زمينه ساز پيشرفت كشاورزي مي شود؟

با بررسي ادبيات اقتصاد توسعه كشاورزي مشخص مي¬شود كه هم از حيث نظري و هم از حيث مطالعات تجربي، يك رابطه منفي بين اندازه مزرعه و كارايي توليد كشاورزي وجود دارد. از اين رو، پيشبيني مي¬شود كه با اجراي طرح¬هاي يكپارچه¬سازي اراضي كشاورزي، كارايي توليد بطور ملموسي كاهش بيابد. ليكن برخي از مطالعات صورت گرفته در كشورهاي درحال توسعه نشان مي¬دهد كه يكپارچه¬سازي اراضي و افزايش اندازه مزارع سبب افزايش توليد و بهبود امنيت غذايي شده است. با توجه به ناسازگاري يافته¬هاي مختلف با پيشبيني نظري، در اين مطالعه تلاش شده است تا با تفكيك مفهوم كارايي از بهروه¬وري تأثير طرح يكپارچه¬سازي اراضي كشاورزي در ايجاد شرايط مطلوب¬تر مورد بررسي قرار بگيرد. از اين رو، در ابتدا يك نمونه 261 نفري از توليدكنندگان گندم ديم شهرستان مشهد به روش نمونه¬گيري خوشه¬اي دو مرحله¬اي انتخاب شده¬است. سپس با استفاده از يك مدل مرزي تصادفي عوامل ايجاد ناكارايي در توليد بررسي شده است. نتايج بدست آمده نشان مي¬دهد كه با اجراي طرح يكپارچه¬سازي اراضي، اگرچه كارايي فني توليد بطور معناداري كاهش مي¬يابد؛ اما به علت وجود صرفه¬هاي ناشي از مقياس، بهره¬وري كل عوامل توليد افزايش مي¬يابد. پيش¬بيني مي¬شود با افزايش مقياس توليد و از بين رفتن اين صرفه¬ها موفقيت اين طرح به پايان برسد. بنابراين، توصيه مي¬گردد كه طرح¬هاي يكپارچه¬سازي اراضي همراه با اقداماتي موثر براي افزايش كارايي فني توليد اجرا گردند تا علاوه بر افزايش بلندمدت مقدار توليد، سبب صرفه¬جويي هرچه بيشتر در مصرف نهاده¬هاي كشاورزي نيز بشود.