حفاظت منابع خاك در كشاورزي: بينش‏هايي از مطالعات جامعه‏شناسي محيط‎زيست

شواهد نشان مي‏دهد كه منابع خاكي در معرض تخريب شديد مي‏باشد؛ به گونه‏اي كه هرساله 6 تا 7 ميليون هكتار زمين به دليل فرسايش از بين مي‏رود. بررسي دلايل بالا بودن ميزان فرسايش خاك و در نتيجه تخريب اراضي نشان مي‎دهد كه اين چالش نشأت‎گرفته از تعيين‎كننده‎هاي مختلف و پيچيده‎اي است كه يكي از مهمترين آنها عدم توجه به ابعاد اجتماعي فعاليت‏هاي حفاظت خاك كشاورزان مي‎باشد. در اين راستا، هدف اصلي مطالعه‎ي حاضر شناخت بيشتر پيش‎برنده‏هاي فعاليت‏هاي حفاظت از خاك كشاورزان تعيين شد تا به اين واسطه هم برخي از مهمترين متغيرهاي اثرگذار بر اقدامات حفاظت از خاك كشاورزان را شناسايي كند و هم اين‌كه دروندادها و پيشنهادات مديريتي مناسبي را در راستاي طراحي مناسب برنامه‎هاي حفاظت از خاك پيش روي سياستگزاران برنامه‎هاي حفاظت از خاك و نيروهاي مداخله‏گر اجرايي در جوامع كشاورزي قرار دهد. مطالعه‎ي حاضر به روش اسنادي انجام شده است. لذا در انجام آن از منابع كتابخانه‎اي، مقالات و پايگاه‏هاي اطلاعاتي معتبر استفاده شده است. يافته‏هاي حاصل از اين مطالعه نشان داد كه ارزش‎هاي حفاظت خاك (ارزش‎هاي زيست‏كره، نوع‎دوستانه و خودخواهانه) و نيز فشارهايي كه محيط اجتماعي براي حفاظت خاك به كشاورزان وارد مي‎سازد، از مهمترين تعيين‎كننده‎هاي فعاليت‎هاي حفاظت خاك كشاورزان مي‎باشند. در اين راستا پيشنهاد شد كه سياست‎‎گذاران سازمان‏هاي مداخله‎گر بر بكارگيري راهبردهايي كه به اهميتِ تشكيل و حفظِ محيط‎هاي اجتماعي كشاورزان ارج مي‎نهند، تمركز بيشتري داشته باشند. همچنين لازم به ذكر است كه فهمِ تنوع ارزش‎هاي كشاورزان نسبت به حفاظت خاك مي‎تواند در اتخاذ تصميم‎هاي مديريتي و برنامه‏ريزي براي مديريت بهتر منابع خاك در بخش كشاورزي بسيار مفيد باشد.