تاريخ و فلسفه آموزش و پرروش (تعليم و تربيت اسلامي) از منظر قرآن كريم

قرآن رابطه عميقي با دو حوزه تعليم و تربيت دارد، به گونهاي كه ميتوان گفت: زبان قرآن، زبان آموختن، ياد گرفتن و پرورش انسانهاست. استاد شهيد مطهري ميفرمايد: قرآن را بايد به قصد آموختن و تعليم يافتن مطالعه كرد؛ چرا كه يكي از وظايف مهم پيامبر اكرم (ص) و زبان قرآن ياد دادن و تعليم دادن انسانهاست و وظيفه اسلامي نيز اقتضا دارد كه مردم معارف بلند قرآن را بياموزند. بر اين اساس ، نخستين آياتي كه بر پيامبر نازل شد، ايشان را به خواندن دستور داد و از قلم نام برد كه نماد سواد و نوشتن است. قرآن كريم به شيوههاي گوناگون به امر تعليم پرداخته و درباره آن سخن گفته است؛ گاه از راه بيان ارزش علم و حكمت و گاه از طريق بيان برتري صاحبان علم. قرآن بر تربيت نيز تاكيد فراوان دارد و از منظر تربيتي ميتوان گفت: قرآن براي پرورش افراد بشر فرود آمده است؛ زيرا همه آيات قرآن داراي پيام تربيتي هستند و آيهاي در قرآن وجود ندارد كه ناظر به تربيت انسان نباشد. قرآن كريم كتاب هدايت است و براي تربيت انسان نازل شده و بر اين اساس، مهمترين وظيفه پيامبر تعليم و تربيت بوده است. از اين رو، زبان قرآن، زبان آموزش و پرورش و زبان هدايت است. با توجه به اين بيانات كوتاه مي خواهيم به اين مساله بپردازيم كه آيا زبان قرآن ارتباطي با تعليم و تربيت دارد اگر ارتباط دارد، رابطه آن دو چگونه است آيا ميتوان مباحث كليدي، مانند مباني، اصول، اهداف و روشهاي تعليم و تربيت را از قرآن استخراج كرد آيا قرآن در زمينه ابعاد و مراحل تعليم و تربيت سخني ارايه كرده است ناگفته پيداست كه بررسي همه جانبه اين موضوع و پاسخ تفصيلي به سوالهاي ياد شده فراتر از ظرفيت اين نوشتار است ولي به طور گذرا ميتوان به مسايل مطرح شده اشاره كرد. هدف از اين مقاله استخراج مباني و اصول محوري تعليم و تربيت از زبان قرآن است. روش پژوهشي نيز روش توصيفي، اسنادي و كتابخانهاي است. يافته ها نشان مي دهد تعليم و تربيت اسلامي در جامعه بشري محقق نمي شود مگر اينكه محتوا و روش آن مبتني بر قرآن باشد و اهداف قرآن را اهداف خود قرار دهد.