بررسي نقش و جايگاه هندسه و تناسبات رياضي در معماري ايران با نگاهي به پيمون در خانه هاي سنتي ايران

بشر همواره بواسطه ي قدرت تفكر و تعقل و با تكيه بر حواسش درپي تفحص طبيعت و محيط پيرامونش بوده است. در بنيادي ترين نقاط بررسي اش در طبيعت، نسبت هايي معين را يافته است، عادت به اين تناسبات سبب گشته كه در ضمير ناخود آگاهش هر آنچه كه متناسب شود نيز زيبا محسوب گردد. معماري از ديرباز در پي خلق فضاهايي بوده است كه علاوه بر زيبايي، كارايي و استحكام، بتواند با كاربرانش ارتباط برقرار سازد. هندسه و تناسبات ابزاري بوده اند كه معماران را در دستيابي به اين مهم، ياري نمودند. معماري ايراني به خصوص معماري گذشته ايران از جمله هنرهايي است كه همواره از تناسبات و هندسه به شكل صحيح و متناسب و سازگار با نيازهاي انساني، در آفرينش آثار خود ياري جسته است تا جايي كه تناسبات به عنوان اصلي جدايي ناپذير از معماري ايراني مطرح شد كه وراي نوع كاربري، اندازه بنا، سازنده و مكان ساخت با بكار بستن اين اصول كه تحت عنوان پيمون مطرح مي باشد در كل بنا و در جزيياتي همچون تزيينات، بناهايي ساخته شد كه در طول ساليان همچنان بناهايي ارزشمند و باشكوه باقي ماندند. خانه هاي ايراني و ريزفضاهايش نيز براساس پيمون بندي طراحي مي گشته كه با اضافه يا كم كردن پيمونها، فضاهايي متفاوت بوجود مي آمد. از آنجايي كه پيمون در بيشتر بخشهاي مرتبط با فضاهاي معماري به كار برده مي شده است، بنابراين به طراح پيش زمينه اي از طرح نهايي را نيز معرفي مي كرد. در اين پژوهش به بررسي تناسبات و پيمون در پلان و برخي از اجزا و تاثيرشان بر هم در خانه هاي سنتي ايراني مي پردازيم و سعي در شناخت صحيح و باز زنده سازي آنها در معماري حال حاضر خانه هاي ايراني داريم. چرا كه با به كارگيري اصول هندسي و تناسباتي كه با زمان معاصر و امكانات و شرايط حال متناسب باشند نه تقليد صرف، مي توان آثار و بناهاي مقرون به صرفه اي را خلق نمود كه به همان نسبت بناهاي ماندگار گذشته، كارا، زيبا و مانا بوده و پاسخگوي نيازهاي خانواده هاي ايراني باشد.