شيوه هاي معماري ايران

در ايران، اولين نمونه هاي هنر و معماري در منطقه خرا سان شكل گرفت. در اين منطقه شاهد شكل گيري اولين شيوه معماري ايران از اسلام هستيم. اين شيوه كه به خراساني يا شبستاني معروف گرديد. در قرن اول ه ق از ابتداي پذيرش دين مبين اسلام از سوي ايرانيان آغاز گرديد و تا دوره آل بويه و ديلميان قرن چهرام ادامه پيدا كرد. در اين شيوه، نقشه مساجد از صدر اسلام الهام گرفت و مساجد به صورت شبستاني يا جهل ستوني بناگشتند. قوسهاي به كار رفته در شيوه خراساني به صورت بيضي و تخم مرغي است كه از نمونه هاي پيشين آن ميتوان به كاخهاي ساساني يعني فيروزآباد و طاق كسري اشاره كرد. به طور كلي، معماري در شيوه بسياري ساده و خالي از هرگونه تكلف است و مصالحي كه در اين بناها به كار رفته ساده و ارزان قيمت مي باشد از مساجد اين شيوه مي توان به مسجد جامع فهرج يزد و مسجد تاريخانه دامغان ، مسجد جامع نايين ، مسجد جامع تبريز و بناي اوليه مسجد جامع اصفهان و مقبره امير اسماعيل ساماني اشاره كرد. در نيمه اول قرن پنجم ه ق ، با تاسيس سلسله سلجوقان درخشان ترين دوره هنر اسلامي در ايران آغاز گرديد در اين دوره، شاهد اوج شيوه اي از معاران به نام رازي هستيم كه از زمان سلسله آل زيار در شهر ري آغاز و تا حمله مغولان ادامه پيدا كرد. در اين زمان برجهاي آرامگاهي مناره ها مسجد، مدارس و كاروانسرا و موارد متنوع بسياري احداث شدند. در اين دوره تعداد برج مقبره ها و ميل مناره ها از تعداد مساجد بيشتر شده طرح هاي دايره ، 8 گوش، 6 گوش، 4 گوش، مربع مستطيل در بناهاي اين دوره مورد استفاده قرار گرفت. گنبدها نيز در انواع شكلهاي گوناگون در اين دوره ساخته شدند، مانند گنبدهاي گسسته نار گسسته رك گنبد قابوس گنبد خاكي و انواع گنبدهاي دو پوسته پيوسته در اين شيوه بود كه معماران از انواع نقوش شكسته و گره سازي با آجر و كاشي استفاده كردند. اين شيوه ساختمان از بنياد و پاي بست با مصالح مرغوب احداث مي شد و خشتهاي پخته ي كوچك و بزرگ و نازك بستر نما را ميآراست. در شيوه ي رازي قوسهاي جناغي و در طاقنماها و طاقها عموميت پيدا ميكند.