بررسي معماري روستاي قوچ پلنگ شهرستان كاشمر

معماري ﺳﻨﺘﯽ روﺳﺘﺎﯾﯽ اﯾﺮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﺘﻨﻮع اﺳﺖ. ﺑﺮرﺳﯽ ﻋﻠﻞ و رﯾﺸﻪ ﻫﺎي اﯾﻦ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وﺳﯿﻊ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻧﻮع از ﻣﻌﻤﺎري ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ي ﻣﺘﻨﻮﻋﯽ از اﺑﻨﯿﻪ و ﺳﮑﻮﻧﺘﮕﺎه ﻫﺎ را در ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﮐﻪ ﺳﺮزﻣﯿﻦ اﯾﺮان ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻨﻮع ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ، اﻗﻠﯿﻤ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﻓﺮﻫﻨﮕﯽ در ﻫﺮ روﺳﺘﺎ رﯾﺨﺖ وﯾﮋه اي دارد. ﮔﺎﻫﯽ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﭘﺮاﮐﻨﺪه و ﺟﺪاي از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ، ﮔﺎه ﺑﻪ ﻫﻢ ﺗﻨﯿﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﺑﺎم ﺧﺎ ﻫﺎ ﻧﯿﺰ در ﺟﺎﯾﯽ ﺗﯿﺮﭘﻮش، در ﺟﺎي دﯾﮕﺮ ﺷﯿﺐ دار و در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ دﯾﮕﺮ ﮔﻨﺒﺪي ﺷﮑﻞ و ﻣﻨﺤﻨﯽ اﺳﺖ. ﺷﮑﻞ ﮐﻠﯽ ﻣﻌﻤﺎري ﺳﻨﺘﯽ از ﺳﻨﺖ ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﺳﺮﭼﺸﻤﻪ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و ﺳﻨﺖ ﻋﺎﻣﯿﺎﻧﻪ ﻫﻤﺎن ﺳﻨﺖ ﺑﻼواﺳﻄﻪ و ﻧﺎﺧﻮداﮔﺎﻫﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺑﻄﻦ ﯾﮏ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻣﺮدﻣﯽ ﺟﺮﯾﺎن دارد و ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﻌﻨﻮي و ﻣﺎدي و ﻣﺘﺎﺛﺮ از ﻧﯿﺎزﻫﺎ و ارزﺷﻬﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﻧﻬﺎ و ﻧﯿﺰ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﺧﻮاﺳﺘﻬﺎ و آرﻣﺎﻧﻬﺎي آﻧﻬﺎ و ﺑﺎﻻﺧﺮه ﺑﻪ ﭘﯿﺮوي از رﻧﺠﻬﺎ و ﺷﺎدﯾﻬﺎ و آراﻣﺸﻬﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺷﮑﻞ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﻣﻌﻤﺎري ﺳﺎده و روﺳﺘﺎﯾﯽ در ﻗﺎﻟﺐ اﯾﻦ ﺳﻨﺘﻬﺎ ادراﮐﯽ از ﺟﻬﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺿﻮح دﯾﺪه ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻣﻌﻤﺎري روﺳﺘﺎﯾﯽ و ﺑﻮﻣﯽ داراي ﺧﻄﻮط ارﺗﺒﺎﻃﯽ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ، ﺑﻼواﺳﻄﻪ و ﻣﺤﮑﻤﯽ ﺑﺎ ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺗﻮده ﻫﺎ و ﺑﺎ زﻧﺪﮔﯽ روزﻣﺮه آﻧﻬﺎﺳﺖ. وﻗﺘﯽ اﻗﺪام ﺑﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﯾﻦ ﺑﻨﺎﻫﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺳﺎده و اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﻣﯽ رﺳﻨﺪ، وﻟﯽ واﻗﻊ اﻣﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺑﻨﺎﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮدﻣﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ ﮐﻪ ﻫﻤﻪ ﻫﻮش و ﻫﻤﻪ ﻇﺮﻓﯿﺘﺸﺎن را ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ از ﺗﻤﺎﻣﯽ رواﺑﻂ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﯿﻦ ﺧﻮدﺷﺎن در ﺳﺎﺧﺘﻦ آﻧﻬﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﺮده اﻧﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ، ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﯽ اﺻﻮﻟﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ ﮐﻪ در ﻣﻌﻤﺎري روﺳﺘﺎي ﻗﻮچ ﭘﻠﻨﮓ ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﮐﺎﺷﻤﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه اﺳﺖ؛ اﯾﻦ اﺻﻮل ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ از ﻧﻈﺮ ﮐﻤﯽ و ﮐﯿﻔﯽ در ﺗﺎﻣﻞ دﯾﮕﺮي ﮔﺴﺘﺮش ﯾﺎﺑﻨﺪ. از ﻧﻈﺮ روش ﺗﺤﻘﯿﻖ، اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ اي، و ﺑﺎ ﺑﻬﺮه ﮔﯿﺮي از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻌﺪد ﻻﺗﯿﻦ و ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺼﻮرت ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ و ﻣﯿﺪاﻧﯽ از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ. و در ﭘﺎﯾﺎن ﺑﺪﻧﺒﺎل اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺳﺖ ﮐﻪ ﭼﻪ ﻋﻮاﻣﻠﯽ در ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﻣﻌﻤﺎري ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي روﺳﺘﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﺧﯿﻞ ﺑﻮده اﻧﺪ