تجزيه و تحليل تعيين مسيرهاي ايمن براي خروج اضطراري در هنگام زلزله بر اساس شاخص هاي موثر در ايمني مسير(مطالعه موردي:منطقه كيانپارس وكيان آباد اهواز)

بيش از 50 درصد جمعيت جهان در شهرهاي بزرگ كه كمتر از 3 درصد كل كره زمين را در بر مي گيرد، زندگي مي كنند. تراكم بيش از حد جمعيت، دارايي ها، تاسيسات زيربنايي و منابع توليدي و خدماتي در كلان شهرها باعث آسيب پذير شدن تعداد انبوهي از شهرنشينان در مقابل سوانح گرديده است. سوانح طبيعي ( بويژه زلزله ) كه اغلب خاموش و در عين حال بالقوه مستعد ايجاد آسيب هستند، همه شهرهاي جهان را تهديد مي كند [1] . زلزله مي تواند در مدت زمان كوتاهي خسارات و تلفات بسيار گسترده اي بر جاي بگذارد. آنچه كه از اين پديده يك فاجعه مي سازد، عدم پيشگيري از تاثير آن و عدم آمادگي جهت پاسخ مناسب به آن است. در خلال قرن گذشته بيش از يك هزار زلزله مخرب در هفتاد كشور جهان به وقوع پيوسته و جان بيش از 53 / 1 ميليون نفر را گرفته و خسارات مادي فراواني نيز به بار آورده است. 80 درصد از تلفات ناشي از اين زلزله ها در 6 كشور گزارش شده است كه يكي از آنها ايران مي باشد. واقع شدن ايران بر روي كمربند زلزله خيز آلپ – هيماليا موجب شده است كه زمين لرزه به عنوان يكي از زيانبارترين بلايا در كشور مطرح شود. به طوري كه از هر 153 زلزله مخربي كه در دنيا اتفاق افتاده 6 / 17 درصد آن مربوط به ايران بوده است[2] . چنين رخدادهايي همواره موجب تغييرات محيطي بسياري شده و خسارت هاي فراواني بر جاي مي گذارند. آسيب پذيري كالبدي در همه شهرهاي ايران ( به طور كم يا زياد )، وجود دارد تا جايي كه آمارها نشان مي دهند، بيش از 90 درصد شهرهاي ايران در برابر يك زلزله 5 / 5 ريشتري به شدت آسيب پذير هستند [3] . در اين ميان شهر اهواز كه براساس نقشه درشت پهنه بندي خطر لرزه اي كشور در پهنه خطر بسيار زياد قرار گرفته است، بيش از ساير شهرها در معرض خطر زمين لرزه قرار دارد [4] . افزايش ايمني، امنيت، كاهش تلفات جاني و خسارات مالي شهروندان در برابر مخاطرات و سوانح از اهداف و اقدامات بسيار مهم در مديريت بحران شهري مي باشد. تعيين و بهينه ساختن شبكه اي كار آمد و با تاب آوري بالا از مسيرها براي تخليه اضطراري مناطق سانحه ديده به محل هاي ايمن در كمترين زمان ممكن از بخش هاي بسيار مهم در فاز پيش از بروز سانحه در چرخه مديريت بحران مي باشد. شهرها به طرق مختلف تحت تاثير و مواجه با خطرات طبيعي هستند كه اغلب پيشگيري از وقوع آنها ( مخصوصا زلزله) غير ممكن مي باشد. لذا برنامه ريزان و مديران شهري بايستي در فاز پيش از بروز بحران راهكارهايي بهينه براي تخليه اضطراري، نجات و امداد رساني در مناطق شهري را پيش بيني نمايند و براي اين امر شبكه راه هاي اضطراري ايمن جهت تخليه اضطراري ساكنان مناطق سانحه ديده شناسايي شده و اقدامات لازم در راستاي بهينه ساختن آنها صورت گيرد. شناخت شهر، شناسايي مسيرهاي درون شهري و تعيين مناطق ايمن براي اسكان اضطراري به هنگام بروز سوانح و از همه مهمتر شناسايي و بهينه ساختن مسيرهاي تخليه اضطراري و ثبت اين اطلاعات بر روي نقشه هاي مورد استفاده در ستاد مديريت بحران از مهم ترين بخش هاي طرح هاي تخليه اضطراري در مناطق شهري در فاز پيش از بروز زلزله مي باشد [ 5 و 6].