جايگاه خوشه هاي صنعتي بنگاه هاي كوچك و متوسط (SMEs) در فرآيند توسعه منطقه اي

اﻣﺮوزه ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻧﻘﺶ ﻣﺤﻮري و ﺑﺎرزي در ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي و ﺻـﻨﻌﺘﯽ ﺑﺴـ ﯿﺎري از ﮐﺸـﻮ رﻫﺎي ﺗﻮﺳـﻌﻪ ﯾﺎﻓﺘﻪ و در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﮔﺮ روﯾﮑﺮدﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﺑﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﮐﻼن داﺷﺘﻪ اﻧـﺪ، اﯾﻨـﮏ ﮐﺴـﺐ و ﮐـﺎر ﮐﻮﭼﮏ و ﺧﺮد، اﺣﺴﺎس ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ رﻗﺎﺑﺖ اﯾﻦ واﺣﺪ ﻫﺎ، ﺑﻬﺒﻮد ارﺗﺒﺎﻃﺎت ﺷﺒﮑﻪ اي، ﺗﺎﮐﯿـﺪ ﺑـﺮ ﺣﻤﺎﯾـﺖ ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ، ﺗﺮﮐﯿﺐ رﻗﺎﺑﺖ و ﻫﻤﮑﺎري ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺗﻘﻮﯾﺖ ﯾﺎدﮔﯿﺮي و ﻧﻮآوري، ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢ ﻫﻤﮑـﺎري واﺣـ ﺪ ﻫـﺎي ﮐﻮﭼـﮏ و ﺑﺰرگ و ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﺜﻠﺚ ﻫﻤﮑﺎري ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎ، دوﻟﺖ و داﻧﺸﮕﺎه ﻣﻮرد ﺗﺎﮐﯿﺪ و ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮي ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد.. در اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس روش ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ- ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪاي، اﺑﺘﺪا ﻣﻔﻬﻮم ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺳﭙﺲ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن دﺳﺘﻪ ﺑﻨﺪي ﮔﺮدﯾﺪه و ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﻣﺬﮐﻮر،ﻧﻘﺶ اﯾﻦ ﺗﺠﻤﻌﺎت در ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻮرد واﮐﺎوي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻞ ﻧﺸﺎن ﻣﯽدﻫﺪ ﮐﻪ اوﻻ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي اﯾﻦ ﺗﺠﻤﻌـﺎت ﺑﺎﯾﺴـﺘﯽ ﺑﻪ وﯾﮋﮔﯽﻫﺎي ﮐﺎﻟﺒﺪي ﺷﺎﻣﻞ ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺟﻐﺮاﻓﯿﺎﯾﯽ ﺻﻨﺎﯾﻊ،ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮐﺎر ﻓﺰاﯾﻨـﺪه و وﺟـﻮد ﻧﯿـﺮوي ﮐـﺎر ﻣﺘﺨﺼـﺺ، وﺟـﻮد ﻓﻨـﺎوري و ﻧﻬﺎدﻫﺎي ﻋﯿﻨﯽ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﮐﻨﻨﺪه ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺸﺘﯿﺒﺎن ﺧﻮﺷـﻪ و وﺟـﻮد ﺗﺎﺳﯿﺴـﺎت زﯾﺮﺑﻨـﺎﯾﯽ و وﯾﮋﮔـﯽ ﻫـﺎي ﻓﻌـﺎﻟﯿﺘﯽ ﺷـ ﺎﻣﻞ ﭘﻮﻧـﺪﻫﺎي اﻗﺘﺼﺎدي، ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎي ﻓﻨﺎوري و ﭘﯿﻮﻧﺪﻫﺎي ﻧﻬﺎدي ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤﻮد و ﺛﺎﻧﯿﺎ ﺧﻮﺷﻪﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﯽ داراي اﺛﺮات ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، اﻗﺘﺼـﺎدي و ﮐﺎﻟﺒﺪي ﺑﺮ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺑﻮده و از ﻃﺮﻓﯽ ﺑﺎ ﮐﺎرآﻓﺮﯾﻨﯽ ﺑﺴﺰاﯾﯽ ﻫﻤﺴﺮا ﺑﻮده و ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﺠﺎد ﺻﺮﻓﻪ ﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ اﻗﺘﺼـﺎدي و ﺧﻠﻖ اﯾﺪ هﻫﺎي ﻧﻮ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﯾﺠﺎد ﻣﺰﯾﺖﻫﺎي رﻗﺎﺑﺘﯽ در روﻧﺪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺷﺪن ﮔﺮدﻧﺪ و از ﻃﺮﻓﯽ دﯾﮕﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﮑﻞﮔﯿـﺮي و ارﺗﻘـﺎي دﺳﺘﻪاي از ﻧﻬﺎدﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و رواﺑﻂ ﻣﺎﺑﯿﻦ آﻧﻬﺎ در درون ﻣﻨﺎﻃﻖ درﺑﺮﮔﯿﺮﻧﺪه ﺷﺪه و ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ زﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮاي ﺗﻘﻮﯾﺖ سرمايه اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ارﺗﻘﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ ﻓﺮاﻫﻢ آورﻧﺪ