مديريت منابع آبي با رويكرد نگهداري و بهره برداري بهينه در جهت توسعه شبكه هاي آبياري و آبخيزداري مدرن و كار آمد

جهت بهره برداري از منابع آب وخاك با نگرش آبخيزداري بهينه ، مهمترين راهبرد استفاده از نزولات جوي و كنترل مصرف بخصوص در مناطق كم آب ،طراحي و احداث سدهاي مخزني و بهينه سازي منابع آب مي باشد. كشور ايران به عنوان منطقه خشك و نيمه خشك است،لذا مهار آبهاي جاري مد نظر متخصصان حوزه آب و آبياري است. بنابر اين نگرش در سالهاي اخير سدهاي متعددي احداث و عمليات آبگيري آنها آغاز شده است.ولي به دلايل مختلفي ائم از عدم بهره برداري صحيح، رسوبگذاري نامحدود،عدم تخليه اصولي و غير اقتصادي بودن ،بسياري ازاين سدها بي استفاده شده و يا به يك حوضچه آب مبدل شده اند. از طرف ديگر تعداد سايت هاي مناسب احداث سدها در هر حوضه آبريز محدود مي باشد.اگر چه در زمان بهره برداري ا ز سدها توسعه زيادي در منا طق اطراف آن متصور مي شود،ولي پس از اتمام عمر مفيد مخازن ،مناطق اطراف سدها به شدت با مشكلات كم آبي ، اكولوژيكي،اقتصادي مواجه مي شوند.همين امر باعث بروز بحران در اين مناطق خواهد شد. به اعتقاد برخي كارشناسان زيست محيطي،ابعاد خسارات وارده احداث سد، يشتر از منافع و فوايد آن مي باشد ،بنابراين اساسا سدسازي اقتصادي نيست.با استفاده از آبخيزداري مدرن و شبكه آبياري و زهكشي مكانيزه مي توان احداث سد در يك منطقه را نقطه عطف تحول اقتصادي در آنجا دانست. نگهداري از سد ها نيز حائز اهميت است به همين منظور مي توان با ايجاد سدهاي رسوب گير كوچك و لايروبي دوره اي و منظم آنها، عمر مفيد سدها را افزايش داد.بدين ترتيب زمينه بهره برداري پايدار از منابع آب وخاك مهيا مي گردد.در اين مقاله به بررسي مسائل سد سازي در ايران پرداخته شده است و در نهايت با ارائه راهكارهاي عملي و اقدامات آبخيزداري با استفاده از روشهاي تكميلي مديريت منابع آب و بيولوژيكي نيمه عمر مفيد سد هاي موجود را افزايش دهيم