برآورد عمل ژن و هتروزيس عملكرد دانه و اجزاي عملكرد در بين تعدادي از واريته‌هاي گندم نان در شرايط تنش شوري

The estimation of gene action and hetrosis for seed yield and yield components in some bread wheat varieties under salinity stress

شوري از عمده ترين خطرات براي توليد مطلوب گندم مي باشد، دستيابي به نتايج مطلوب در برنامه‌هاي اصلاحي نيازمند انتخاب آگاهانه والدين بر اساس نحوه عمل ژنها مي‌باشد. به منظوربررسي خصوصيات ژنتيكي و وراثت‌‌پذيري عمومي وخصوصي در شرايط تنش خشكي، در بين نه رقم گندم نان تلاقي‌هايي بصورت دايالل يكطرفه انجام شد. بذور دورگ F2 به همراه نه والد آنها در قالب طرح بلوكهاي كامل تصادفي با سه تكرار در مزرعه با شوريdsm-1 EC=10 كشت گرديد. والدين و نتاج F2از لحاظ صفات زراعي طول ساقه، تعداد روز تا رسيدگي، طول سنبله، طول پدانكل، وزن هزار دانه، مساحت برگ پرچم و عملكرد دانه موردبررسي قرار گرفتند. تجزيه واريانس براي صفات مورد بررسي معني دار شد. نتايج دايالل با استفاده از روش هيمن - جينكز نشان داد كه ميزان وراثت پذيري عمومي براي صفات مورد مطالعه بين 55 تا 74 درصد و ميزان وراثت پذيري خصوصي بين 32 تا 61 درصد متغيير بود. با توجه به بررسي گرافيكي تجزيه هيمن - جينكز ميتوان نتيجه گرفت كه براي صفات طول ساقه، تعداد روز تا رسيدگي و عملكرد دانه رابطه فوق غالبيت و براي ساير صفات رابطه غالبيت نسبي بين آلل‌ها وجود دارد.

salinity is one of the main dangers for optimum production of wheat. Achieving optimal results in breeding programs require to make informed choices of parents based on gene actions. In order to study the genetic characteristics and broad and narrow sense heritabilities under salinity stress conditions, a half diallel cross including 9 varieties of wheat was used. Seeds of parents and F2 hybrids were planted based on a randomized complete block design with three replicates. Parents and F2 progenies were compared in a number of agronomic traits such as plant height,days to maturity,spike length,peduncle length,seed weight,flag leaf area and grain yield.Results of variance analysis were significant for evaluated traits. Diallel results based on Hayman _ Jinks showed that the broad and narrow sense heritabilities for the studied traits had ranged from 55 to 74 and from 32 to 61 percent, respectively. The Hayman _ Jinks graphical analysis showed plant height, days to maturity and grain yield controlling by over dominance gene actions however the other traits was controlled by relative dominance gene actions.