بهبود عملكرد گياهان با استفاده از تنظيم كننده هاي رشد در شرايط شور، تئوري يا واقعيت؟

?Improved crops yield using plant growth regulators in saline conditions, theory or reality

تنش شوري از مهم‌ترين عوامل محدودكننده عملكرد گياهان زراعي است. پژوهش ها پيرامون شناخت جنبه هاي مختلف تنش شوري و راه هاي كاهش اثرات منفي آن بر اساس مقالات و گزارش هاي منتشره سابقه اي بيش از 100 سال در جهان و بيش از 50 سال در ايران دارد. راهكارهاي متفاوت و متعددي براي افزايش عملكرد گياهان زراعي در شرايط شور پيشنهاد شده است. يكي از اين راهكارها، استفاده از تنظيم كننده هاي رشد گياهي است. در ميان خيل وسيع تنظيم كننده هاي رشد، از مهم‌ترين آن ها مي توان به ساليسيليك اسيد، اكسين‌ها (IAA، IBA و NAA)، جيبرلين‌ها، كلرمكوات كلرايد، پاكلوبوترازول، كينتين، آبسزيك اسيد، اتيلن، براسينوليدها، ترياكونتاول، آسكوربيك اسيد و پلي آمين ها اشاره كرد. گزارش هاي فراواني وجود دارد كه هم افزايش عملكرد و هم بهبود تحمل به شوري را در گياهان مختلف زراعي و باغي نشان مي دهد، هرچند بيشتر آن ها در محيط هاي كنترل شده و نه در شرايط مزرعه اي و به صورت چندساله انجام‌شده است؛ كه همين عامل نتايج آن ها را غيرقابل اتكا مي كند. در اين مقاله، بهبود عملكرد گياهان زراعي به دنبال كاربرد تنظيم‌كننده‌هاي رشد در شرايط شوري بررسي‌شده و در انتها در مورد اينكه آيا اين رهيافت راهكاري عملي است يا همچنان جنبه نظري آن بر كاربردي بودن آن برتري دارد، نتيجه¬گيري خواهد شد.

Salt stress is one of the most important factor limiting the field crop yields. The studies for identification of different aspects of salt stress and the ways for reducing its negative effects have been done over 100 years in the world and over 50 years in Iran, based on published papers and reports. Different and numerous approaches have been suggested for increasing field crops yield in saline conditions. One of these approaches is use of plant growth regulators (PGRs). Among the wide range of PGRs, salicylic acid, auxins (IAA, IBA and NAA), gibberellins, chlormequat chloride, paclobutrazol, kinetin, abscisic acid, ethylene, brassinolides, triacontanol, ascorbic acid and poly amines can be mentioned as the most important. There have been large body of reports showing either both increased yield and improved salinity tolerance in different field and garden crops, however the most of them were conducted in controlled environments, not in a perennial field study, which make their results unreliable. In this paper, improved field crops yield as a result of PGRs using was examined and this question would be answered at the end: whether this is a practical approach or just a theory way.