بررسي ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻔﺎﯾﺖ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺰن ﺳﺪ وﺷﻤﮕﯿﺮ

از آﻧﺠﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻣﻬﺎر و ﺗﺄﻣﯿﻦ آب ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪي اﺟﺮاي ﻃﺮحﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ ﺗﻮﺳﻌﻪي ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺻﺮف ﻫﺰﯾﻨﻪﻫﺎي ﺑﺴﯿﺎر ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ، ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺑﻬﺮهﺑﺮداري ﺑﻬﯿﻨﻪ از ﻣﻨﺎﺑﻊ و اﻣﮑﺎﻧﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﯿﺶ از ﭘﯿﺶ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ واﻗﻊ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﺑﺮرﺳﯽ رﺳﻮﺑﺎت اﻧﺒﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﻣﺨﺎزن ﺳﺪﻫﺎ و ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﺣﺠﻢ ﻣﻔﯿﺪ آﻧﻬـﺎ ﺑـﻪ واﺳـﻄﻪ ﺗـﺄﻣﯿﻦ ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻧﯿﺎز آﺑﯽ ﮐﺸﻮر از اﻫﻤﯿﺖ وﯾﮋه اي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳـﺖ. ﺗﮑﻨﯿﮏﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﯽ از ﺟﻤﻠﻪ آﺑﺨﯿﺰداري، اﺣﺪاث ﺳﺪﻫﺎي ﮐﻮﺗﺎه در ﺑﺎﻻ دﺳﺖ، ﻻﯾﺮوﺑﯽ و . . . ﺟﻬﺖ ﺑﺎزﯾﺎﺑﯽ ﺣﺠﻢ ﻣﻔﯿﺪ ﺳﺪﻫﺎ وﺟﻮد دارد. ﻟﺬا ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺎزن از اﻫﻤﯿﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﺷﺒﯿﻪ ﺳﺎزي ﮐﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻌﻤﻮﻟﺘﺮﯾﻦ روﺷﻬﺎ ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺎزن رودﺧﺎﻧﻪاي ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ، ﺣﺠﻢ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﻣﺨﺰن ﺳﺪ وﺷﻤﮕﯿﺮ 135 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ ﺑﺮآورد ﮔﺮدﯾﺪ. اﯾﻦ روش ﺟﻬﺖ ﺑﺮآورد ﺣﺠﻢ ﻃﺮاﺣﯽ ﯾﺎ ﺣﺠﻢ ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز در دوران ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﺑﻮده و در آن از روش ﻣﺪلﻫﺎي اﺳﺘﻮﮐﺎﺳﺘﯿﮏ ﻧﯿﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﻋﺘﺒﺎر 95% ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﺨﺰن، ﻣﯿﺰان اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﺑﺮآورد ﺷﺪه 90,25% ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺣﺠﻢ ﻓﻌﻠﯽ ﻣﺨﺰن ﺳﺪ وﺷﻤﮕﯿﺮ 90 ﻣﯿﻠﯿﻮن ﻣﺘﺮ ﻣﮑﻌﺐ اﺳﺖ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺘﻮان ﮔﻔﺖ ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت اﯾﻦ دو ﺣﺠﻢ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺧﺎﻃﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺨﺎزن ﻓﺮﻋﯽ ﺳﺪ وﺷﻤﮕﯿﺮ ﮐﻪ داراي وﯾﮋﮔﯽ ﺧﺎﺻﯽ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻄﺢ زﯾﺎد و ﻋﻤﻖ ﮐﻢ ﻣﯽﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ زﯾﺎد ﺑﻮدن ﻣﻘﺪار ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺠﻢ ﺗﺒﺨﯿﺮ ﺳﺎﻻﻧﻪ، اﯾﻦ ﻣﺨﺎزن ﻗﺎدر ﺑﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﺑﻪ ﻧﯿﺎزﻫﺎي ﭘﺎﯾﯿﻦ دﺳﺖ ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد، ﻟﺬا ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﺄﻣﯿﻦ آب ﻣﻮرد ﻧﯿﺎز ﺳﺪي را در ﺑﺎﻻ دﺳﺖ اﯾﻦ ﻣﺨﺰن اﺣﺪاث ﻧﻤﻮد.