ﺛﺮ ﺷﻮري آب درﯾﺎي ﺧﺰر ﺑﺮ ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻐﺬي و ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ ﺳﻮﯾﺎ در ﺣﻀﻮر ﺑﺮﺧﯽ ﻣﻮاد اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه ﺧﺎك

ﮐﺎﻫﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آﺑﻬﺎي زﯾﺮزﻣﯿﻨﯽ در ﻧﻘﺎط ﺳﺎﺣﻠﯽ ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﭘﯿﺸﺮوي آب ﺷﻮر در آﺑﺨﻮانﻫﺎي اﯾﻦ ﻧﻮاﺣﯽ، در ﺣﺎل ﺣﺎﺿـﺮ ﯾﮑـﯽ از ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻬﻢ ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي آﺑﯽ در اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ. ﺗﻼش ﻫﺎي ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﻃﻮل دو دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ ﺑـﻪ ﻇﻬﻮر ﻃﺮح ﻫﺎي آﺑﯿﺎري ﺑﺎ ﻣﻘﯿﺎس ﺑـﺰرگ ﮐــﻪ ﺑﻪ آب ﺷــﻮر واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ، ﮐﻤﮏ ﮐﺮده اﺳـﺖ. ﺳـﻮﯾ ﺎ از ﮔﯿﺎﻫـﺎن روﻏﻨـﯽ ﺣﺴـﺎس ﺑـﻪ ﺷــﻮري ﻣﺤﺴﻮب ﻣﯽ ﺷﻮد و آﺑﯿﺎري ﺑﺎ آب ﻫﺎي ﺷﻮر ﭘﺘﺎﻧﺴﯿﻞ ﺑﺎﻻي ﺗﻮﻟﯿﺪ آن را در ﻣﻌﺮض ﺧﻄﺮ ﻗﺮار ﻣﯽ دﻫﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﻫـﺪف از اﯾـﻦ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺮرﺳﯽ اﺛﺮ ﺷﻮري آب درﯾﺎي ﺧﺰر ﺑﺮ ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻐﺬي و ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ ﺳﻮﯾﺎ در ﺣﻀـﻮر ﺑﺮﺧـﯽ ﻣـﻮاد اﺻـﻼح ﮐﻨﻨـﺪه ﺧﺎك ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر آزﻣﺎﯾﺸﯽ ﺑـﺎ 5 ﺳـﻄﺢ ﺷـﻮري )ﺷـﺎﻣﻞ S4= 4/8 ،S3= 3/2 ،S2= 1/6 ،S1= 0/8 وS5= 6/4 دﺳـﯽ زﯾﻤﻨﺲ ﺑﺮ ﻣﺘﺮ از ﻣﻨﺒﻊ آب درﯾﺎي ﺧﺰر( و 5ﺗﯿﻤﺎر ﻣﻮاد اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه ﺷﺎﻣﻞ T1)ﺷﺎﻫﺪ ﺑﺪون ﻣﺼﺮف ﻣﺎده اﺻﻼﺣﯽ(، T2)20 ﺗﻦ ﮔـﭻ در ﻫﮑﺘﺎر(، T3)20 ﺗﻦ ﮐﻮد داﻣﯽ در ﻫﮑﺘﺎر(، T4)10 ﺗﻦ ﮔﭻ + 10 ﺗﻦ ﮐﻮد داﻣﯽ در ﻫﮑﺘﺎر( و T5)15 ﺗﻦ ﮔﭻ + 15 ﺗـﻦ ﮐـﻮد داﻣـﯽ در ﻫﮑﺘﺎر( در ﺷﺮاﯾﻂ ﮔﻠﺪاﻧﯽ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺎﮐﺘﻮرﯾﻞ در ﻗﺎﻟﺐ ﻃﺮح ﺑﻠﻮك ﻫﺎي ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﺎدﻓﯽ در 3 ﺗﮑـﺮار در ﺳـﺎل 1388 اﺟـﺮا ﮔﺮدﯾـﺪ. ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻣﺼﺮف آب آﺑﯿﺎري ﺷﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻐﺬي و درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ ﺳﻮﯾﺎ ﮔﺮدﯾﺪ. اﻣـﺎ ﺑﮑـﺎرﮔﯿﺮي اﺻـﻼح ﮐﻨﻨﺪه ﻫﺎي آﻟﯽ و ﻣﻌﺪﻧﯽ در ﺧﺎك ﻣﻮﺟﺐ اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ، ﮐﻠﺴﯿﻢ و ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ در ﺑﺮگ و ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ ﺳـﻮﯾﺎ ﺷـﺪ. ﻣﯿﺰان ﺟﺬب ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻣﻐﺬي ﮔﯿﺎه، از ﺟﻤﻠﻪ ﮐﻠﺴﯿﻢ، ﻣﻨﯿﺰﯾﻢ و ﭘﺘﺎﺳﯿﻢ ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﺪﯾﻢ ﺣﺎﺻﻞ از ﺷﻮري آب آﺑﯿﺎري ﮐـﺎﻫﺶ ﭘﯿـﺪا ﮐﺮد. ﻣﺼﺮف ﺗﻮام اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه آﻟﯽ و ﻣﻌﺪﻧﯽ)15 ﺗﻦ ﮔﭻ+ 15 ﺗﻦ ﮐﻮد داﻣﯽ در ﻫﮑﺘﺎر(، ﺑﯿﺸـﺘﺮﯾﻦ اﺛـﺮ را ﺑـﺮ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻏﻠﻈـﺖ ﻋﻨﺎﺻـﺮ ﻣﻐﺬي ﺑﺮگ ﺳﻮﯾﺎ داﺷﺖ، اﻣﺎ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻮري، ﻣﻮﺟﺐ ﮐﺎﻫﺶ ﻧﺴﺒﺖ ﻫﺎي ﻓﻮق ﮔﺮدﯾﺪ. ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﺳﺘﻔﺎده از اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه آﻟـﯽ ) 20 ﺗـﻦ ﮐﻮد داﻣﯽ در ﻫﮑﺘﺎر( ﺑﯿﺸﺘﺮﯾﻦ درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ را ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ، ﮐﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﯿﻤﺎر ﺷﺎﻫﺪ )ﺑﺪون ﻣﺼﺮف ﻣﺎده اﺻﻼﺣﯽ( 12درﺻﺪ اﻓـﺰاﯾﺶ ﻧﺸﺎن داد. ﺗﯿﻤﺎر ﻣﺨﻠﻮط اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه آﻟﯽ و ﻏﯿﺮ آﻟﯽ )15 ﺗﻦ ﮔﭻ+ 15 ﺗﻦ ﮐﻮد داﻣﯽ در ﻫﮑﺘﺎر( ﻧﯿﺰ اﺛﺮ اﻓﺰاﯾﺸﯽ ﺑﺴﯿﺎر ﻧﺰدﯾﮑﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﺻﻼح ﮐﻨﻨﺪه آﻟﯽ )20 ﺗﻦ ﮐﻮد داﻣﯽ در ﻫﮑﺘﺎر( ﺑﺮ ﻣﯿﺰان ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ ﺳﻮﯾﺎ داﺷﺖ.