پدافند غير عامل در منابع و تاسيسات آبي سيستان

آب در طبيعت نه تنها بعنوان مايه حيات و بقاء انسان قلمداد شده، بلكه بعنوان يكي از عوامل مهم توسعه و شهرنشيني و تمدن در قرون مختلف مطرح بوده است. نقش حياتي آب در توسعه تمدنها بر كسي پوشيده نيست و بي سبب نيست كه سازمان ملل متحد (يونسكو) در سال 1965 دهه 1960 را بعنوان دهه آب ناميده است. بارها و بارها در رسانه هاي گروهي جنگ آينده را بر سر دستيابي به منابع آبي مطرح كرده اند. شايد آن روزي كه اين مسائل بيان مي شد چندان جدي تلقي نمي گرديد ولي امروزه همه ما بوضوح اين قضيه را در همه جا از جمله در سيستان و بلوچستان حس مي كنيم. كاهش آب ورودي هيرمند از چند ميليارد مترمكعب در سال به 620 ميليون كه آنهم بدليل خشكسالي در كمتر سالي تحقق مي يابد منطقه را دچار بحران كمبود آب نموده است. خشك شدن هامون ها علاوه بر بحران كم آبي منطقه را دچار بحران هاي زيادي نموده است. خشك شدن هامون ها علاوه بر بحران، منطقه را دچار ضايعات زيست محيطي نيز نموده است. يكصد و پنجاه گونه جانوري و حدود 140 گونه گياهي در منطقه محو گرديده اند و اين مسئله براي جمعيت زيادي از ساكنين حريم هامون ها در ايران و افغانستان بحران مالي و اقتصادي بوجود آورده است. با توجه به اهميت منطقه سيستان در جنوب شرق كشور و وابستگي حيات آن با آورد آب از رودخانه هيرمند و نقش رود هيرمند بدليل موقعيت خاص جغرافيايي و حجم آبهاي جاري آن در ساختار سرزميني دشت سيستان و استمرار حيات آن، در نظر گرفتن پدافند غيرعامل جهت حفظ تاسيسات آبي و منابع آبي دشت بسيار با اهميت است. بعبارت ديگر حيات در سيستان به جريانات آبهاي جاري اين رود متكي است. نوسانات آن كه متاثر از مقادير و نوع ريز ش هاي جوي حوضه بزرگ آن است، در توليدات زراعي و دامي كه تضمين كننده معيشت و اقتصاد دشت است، تاثير گذار مي باشد. نهايتا در بقاء و مهاجرت ساكنين آن تاثير دوسويه دارد. بطوريكه در شرايط نرمال و ترسالي موجب افزايش توليدات و رونق اقتصادي و بازگشت مهاجرين به منطقه گرديده و در شرايط طغياني و يا برعكس خشكسالي، موجبات نزول آن و ركود اقتصاد و ترك منطقه مي شود.لذا توسعه و برنامه ريزي به منظور حفظ منابع آب، بخصوص در منطقه خشك و بياباني سيستان و بلوچستان از واجبات و الزاماتي است كه بايد توسط مديران در نظر گرفته شود. توسعه منابع آب منطقه از طريق احداث سدها،جلوگيري از كاهش تلفات آب بخصوص تبخير و تعرق و برنامه ريزي جهت حفظ منابع طبيعي استان از مسائلي است كه حتما بايد مورد توجه قرار گيرد.