بررسي لغوي و اصطلاحي واژه عدل در سه سوره «مائده»، «انعام» و «نحل» بر اساس تفسير «كشّاف»

اسلام خواستگاه راستين عدالت و راه مستقيم است و نظام آن بر پايه عدالت قرار دارد. از سوي ديگر، آنچه كه امروز وجودش انكار ناپذير است، زايل شدن فضيلت عدالت از جامعه و تهي شدن انسان­ها از اين صفت خداگونه است. بيشتر كج­فهمي­ها و بي­عدالتي­ها، خود ريشه در نشناختن مفهوم واقعي و الهي عدل دارد. بنابراين در اين شرايط، شناخت مفهوم عدالت به معناي واقعي آن با استفاده از آيات قرآن و آراء بزرگان و مفسران، و به كارگيري آن در جامعه امري انكارناپذير است. واژه «عدل» و مشتقات آن 28 بار در قرآن كريم تكرار شده است. اين واژه 9 بار همراه با مشتقاتش در 3 سوره مائده، انعام و نحل آمده است كه از اين تعداد، واژه عدل 3 بار در سوره مائده، 4 بار در سوره انعام و 2 بار در سوره نحل آمده است. پي بردن به مفهوم عدالت و بررسي آن در جهت پي‌بردن به صفت حق تعالي، جهت آراستگي هر چه بيشتر جامعه اسلامي به فضيلت عدالت، برهان قاطعي بر شناسايي دقيق معناي لغوي و اصطلاحي اين واژه است. در همين راستا و در چهارچوبي توصيفي – تحليلي، مقاله حاضر تلاشي در جهت تحديد دقيق معناي لغوي و اصطلاحي واژه عدل و مشتقات به كار رفته آن در سه سوره مائده، انعام و نحل بر اساس تفسير ادبي كشّاف از زمخشري است. نتائج بدست آمده حاكي از آن است كه بر اساس تفسير كشاف، واژه عدل در اين سه سوره به غير از دو مورد، در بقيه موارد هم از لحاظ لفظي و هم از لحاظ اصطلاحي مطابق با معناي معجمي و اصطلاحي و رايج واژه عدل است.