معناشناسي هم‌زماني «نفاق» در قرآن با تاكيد بر نسبت همنشيني

«نفاق»، از واژگان كليدي و مؤثر در ساخت جهان بيني قرآني است. معناشناسي «نفاق» در قرآن با تاكيد بر نسبت همنشيني؛ يعني تحليل معناشناختي اين واژه كليدي در قرآن به صورتي كه عنصر زمان حذف مي شود و كل قرآن به عنوان يك مجموعه لحاظ مي شود و تحليل بر اساس نسبت همنشيني سامان مي يابد. نفاق امر ذ ومراتب و داراي معناي گسترد ه اي است و هر كس كه زبان و عملش هماهنگ نباشد، سهمي از نفاق دارد. ويژگي هاي منافقين در سه ساحت تحليل معناشناختي هم-نشيني «نفاق» با واژه «قلب»، واژگان «رفتاري غير زباني» و واژگان «رفتاري زباني» مورد بررسي قرار گرفته است. از آنجا كه منافق دو رو است، مفاهيمي كه در كنار يا در تقابل اين مفهوم به كار رفته است، نيز از دو منظر بايد نگريسته شود. مفاهيمي مثل كفر، شرك، عدم ايمان، عدم تفقه، عدم علم از جنبه دروني نفاق با آن هماهنگ اند و مفاهيم فسق، كذب، استكبار، استهزاء، نهي از معروف و امر به منكر و به تعبيري «ترك عمل مومنانه» از منظر بيروني در كنار نفاق قرار گرفته است. منافق در محدوده كفر خود باقي است و تنها جنبه اي كه او را به ايمان ظاهري متصف مي كند، همان تردد وي بين «كفر» و «ابراز ايمان» است. از جنبه دروني، افراد (في قلوبهم مرض) به دليل قرار گيري تحت شمول ايمان، تا رسيدن به مرتبه نفاق، فاصله دارند، ولي نهايت اين بيمار دلي بدون درمان آن، منافق شدن است. اين مقاله معنا و مفهوم واژه «نفاق» را با توجه به معناشناسي همنشيني بررسي مي كند، تا با دقت نظر بر واژگاني كه در شبكه معنايي اين واژه در جملات و آيات استفاده شده است، به جهان بيني قرآن نسبت به نفاق و ويژگي هاي منافق در ضمن دو حوزه ي ايمان و كفر برسد.