مرور نظام‌مند مطالعات انجام شده در حوزه جمعيت، نيروي كار و اشتغال در نشريه‌هاي ملي و بين المللي: شكاف‌ها، اولويت‌ها و سياست‌ها

ترديدي نيست كه يكي از مسايل اساسي جوامع جهان معاصر، اشتغال و مسايل مرتبط با آن مي‌باشد. در اكثر كشورهاي جهان، علي‌رغم پيشرفت شاخص‌هاي توسعه انساني، اما به دليل عدم وجود تعادل در ساختارهاي جغرافيايي، اقتصادي – اجتماعي، سياسي و جمعيتي، اشتغال و توسعه سرمايه انساني با مشكلات اساسي مواجه شده است. هدف اصلي اين مقاله، مرور نظام‌مند و پيشينه پژوهي مطالعات انجام شده در بخش منابع داخلي و خارجي در حوزۀ جمعيت و نيروي كار با تأكيد بر ايران مي باشد. به عبارت ديگر، ارزيابي و تشخيص كم وكسري مطالعات انجام شده در حوزه پويايي هاي جمعيت و تحولات نيروي كار درجهان و ايران مي باشد. روش پژوهش به شيوه اسنادي بوده و تعداد 611 سند علمي مورد ارزيابي قرار گرفت. تجزيه و تحليل اسناد در دو مرحله انجام شد. در مرحله اول، چكيده موضوعات مرتبط و ارايه شده در مجلات و مجموعه مقالات كنفرانس‌هاي بين‌المللي و نيز پانل‌هاي تخصصي مرتبط مورد بررسي قرار گرفت، سپس در مرحله دوم، آنها بر حسب طبقه‌بندي موضوعي در پنج طبقه و سه يا چهار زيرشاخه قرار داده شد. مزيت اين كار، شناسايي خلاءهاي تحقيقاتي با رويكرد مسأله محور و در راستاي تعيين اولويت‌هاي تحقيقاتي براي محققان و مؤسسات پژوهشي است. نتايج نشان دادكه بيشترين تعداد مطالعات تجربي مربوط به محور اول شامل جمعيت، ويژگي‌هاي جمعيتي و تغييرات نيروي كار مي‌باشد كه با 347 سند بيش از 70 درصد تحقيقات را به خود اختصاص داده است . در مقابل، كمترين تحقيقات تجربي مربوط به محور پنجم شامل جمعيت، چالش ها و مسائل اشتغال فرامرزي بوده كه 22 سند تحقيقاتي را به خود اختصاص داده بودند. اين امر، نياز به رصد و انجام مطالعات كاربردي با رويكرد مسأله‌محور در كشور ايران را ايجاب مي‌كند.