اشتغال و جمعيت در ايران: ديدگاه سيستمي

ساختار و اندازه جمعيت، نرخ رشد جمعيت و شرايط اقتصادي-اجتماعي روابطي متقابل و درهم تنيده دارند و وضعيت جمعيت يك كشور نقش مهمي در سياست گذاري هاي اقتصادي و برنامه ريزي هاي كلان كشوري ايفا ميكنند. يكي از راه هاي تاثيرگذاري جمعيت بر اقتصاد، تامين نيروي انساني ماهر و متخصص به عنوان مهمترين نهاده بخش هاي اقتصادي است. از ديگر سو، وضعيت اقتصادي و اشتغال در كشور نيز نقش مهمي را در تصميم گيري هاي جوانان بويژه در امور ازدواج و فرزندآوري ايفا ميكند. در مطالعات بسياري بطور جداگانه اثر بازار كار و اشتغال بر باروري، و يا تاثير ساختار سني جمعيت بر پارامترهاي اقتصادي سنجيده شده است. با اينحال، كمتر مطالعه اي اثر همزمان اين دو عامل، روابط متقابل و بازخورها را در مدلي واحد گنجانده و مورد بررسي قرار داده است. با توجه به شرايط جمعيتي و اقتصادي در ايران انجام اين تحقيق ضروري است. در اين مقاله سعي ميشود تا با نگاه سيستمي و كل نگر و با استفاده از روش پويايي شناسي سيستم ها، روابط متقابل متغيرهاي جمعيتي چون ساختار سني، ازدواج و باروري با متغيرهاي اقتصادي چون نسبت شاغل به شغل و امنيت شغلي، درآمد سرانه ملي و رفاه مورد بررسي قرار گيرد. پويايي سيستم اين امكان را به محقق ميدهد تا با درنظرگرفتن تاخيرات زماني و روابط غير خطي نتايجي نزديك تر به عالم واقع توليد كند. شناخت دقيق اين روابط به مديران كمك ميكند تا بتوانند علل ساختاري رفتار سيستم اقتصادي- اجتماعي را بشناسند و درك بهتري از چالش هاي پيش رو داشته باشند. پويايي سيستم امكان شبيه سازي اثر سياست گذاري ها را بر مولفه هاي مختلف فراهم ميكند. شناخت حاصل به اين روش به برنامه ريزان كمك ميكند در برنامه ريزي هاي جامع و سياست گذاري هاي كلان كشور جنبه هاي مختلف تصميمات اتخاذ شده را مدنظر قرار دهند تا حداكثر اثربخشي را در تخصيص منابع كسب كنند.